Mavzu: Sof va vazifadosh yuklamalar

Navro`z tashrifi
Ma'lumki, navro`z kelishi bilan butun tabiat uyg`onadi… Navro`z bizning
zamonamizda yangicha mazmun kasb etmoqda. Bu davlat bayrami, uni qanday millatga
mansubligidan qat'iy nazar, har bir xalq­elat birgalikda baham ko`rib, tantana qiladi.
O`zbek xalqi qadimdan bag`rikengligi va mehmondo`stligi bilan tanilgan. Navro`z bahor
bayramidan mehmondo`stlik ayyomiga aylanadi. Shuning uchun u baynalminal bayramga aylangan.
Shаrq хаlqlаridа Nаvro`z bilаn
bоg`liq judа ko`p udumlа
r
bо
r
. Nаvro`z kuni оdаmlаr оtа-оnаsi, yaqin kishilаri bilаn
diydоrlаshgаnlаr. Nаvro`z kuni оsh bеrilgаn, urushlаr to`хtаtilgаn, оdаmlаr bir-birlаrining
gunоhidаn kечib, bаyrаmni хursаndchilik bilаn nishоnlаshgаn.
Nаvro`zdа аtrоf­muhit, аriq­zоvurlаr tоzаlаnаdi, hоvli­bоg`lаr tаrtibgа kеltirilаdi.
Nаvro`z dаsturхоnigа yеtti хil dаrахt shоhidаn nаmunа kеltirib qo`yilаdi. Ulаr: mаjnuntоl,
zаytun, bеhi, аnоr, bоdоm, pistа, yong`оqdir. Shulаr qаtоridа qаtiq, sut, pishlоq, tuхum, bаliq vа yonib
tuрgаn shаmlаr hаm qo`yilgаn. Sumаlаk Nаvro`zning аsоsiy tаоmi hisоblаnаdi.. Sumаlаk ko`pчilik
bo`lib tаyyorlаnаdi. Qishdаn esоn­оmоn chiqib оldik, dеb хоnаdоnlаrdаn bir kоsаdаn bug`dоy yig`ib
оlinаdi.
Аytishlаrichа, bir qоzоndаn tаоm еgаnlаr bir­birigа qаrindоshdеk yaqin
bo`lib qоlishаr ekаn.
Xalqimiz yaxshi niyat bildirganda: «Tinchlik xotirjamlik bo`lsin, el­yurtimiz omon bo`lsin», ­
deb niyat bildiradi. Navro`zda inson ulug`lanadi va dillarda ezgu niyatlar tug`iladi.
Aytishlaricha, Navro`z tongi nimani orzu etsang, albatta, maqsadingga yetgaysan.
Bobodehqonlarimiz to`kin­sochinlik bo`lsin, hosilimiz mo`l bo`lsin, deb duo qiladilar, biz yoshlar,
ota­bobolarimizning eng yaxshi an'analarini, urf­odatlarini davom ettiramiz. Bahorni, Navro`zi olamni
katta xursandchilik bilan kutib olamiz.
Uyga vazifa : takrorlash
VII “A” “B” sinf
Ona tili №
04.05.2015
Mavzu: Nazorat ishi tahlili
Darsning maqsadi:

---

3
Ta'limiy maqsad – yozilgan nazorat ishlarini tahlil qilish, xatolar ustida ishlash;
Tarbiyaviy maqsad ­ o'quvchilarni Vatanga hurmat va ehtirom ruhida tarbiyalash;
Rivojlantiruvchi maqsad ­ o'quvchilarning og'zaki va yozma nutqini rivojlantirish, mustaqil
fikrlash
malakasini shakllantirish.
Dar sning tur i: nazorat ishi tahlili
Dar sning jihozi: Darslik, nazorat ishi daftarlari
DARSNING BORISHI:
I.DARSNI TASHKIL QILISH:
a) salomlashish;
b) davomatni aniqlash;
d) xona tozaligining nazorati.
e) she’riy daqiqalar
II.O‘TILGAN MAVZUNI QAYTARISH:
Nazorat ishi daftarlari o’quvchilarga tarqatib beriladi.Xatolar ustida ishlanadi.
III.YANGI MAVZU BAYONI
Yozilgan nazorat ishlari quyidagi BKM (Bilim, ko’nikma, malaka elementlari asosida ) tekshirildi:
1. Imlo savodxonligi
2. Ishoraviy savodxonligi
3. Uslubiy savodxonligi
4. bo’g’in ko’chirish qoidalariga amal qilganligi
5. Husnixati
Avvalo, eng chiroyli, yuqoridagi BKM elementlari asosida yozilgan nazorat ishi egalari nomi aytiladi
va rag’batlantiriladi.
Dastlab imlo xatolari ustida ishlanadi. Imlo xatoga yo’l qo’ygan so’zning to’g’ri variantini o’n marta
sinf daftariga yozib chiqadi. Bu shu so’zning imlosini yodda saqlab qolishga yordam beradi.
So’ngra tinish belgilari bo’yicha yo’l qo’yilgan xatolar tahlil qilinadi.Tinish belgilari yuzasidan
olingan bilimlar takrorlanadi.
So’ngra uslubiy xatolar ustida ishlanadi. Gap tuzish qoidalari eslatib o’tiladi
IV. Mustahkamlash.
V. Uyga vazifa: Takrorlash
VII “A” “B” sinf
Ona tili №
06.05.2015
Mavzu: YORDAMCHI SO’ZLAR YUZASIDAN O’TILGANLARNI TAKRORLASH
DARSNING MAQSADI:
Ta'limiy maqsad –yordamchi so’zlar yuzasidan o’tilganlarni takrorlash

---

3
Tar biyaviy maqsad ­ o'quvchilarni ota­onaga hurmat ruhida tarbiyalash;
Rivojlantiruvchi maqsad ­ o'quvchilarning yozma nutqini rivojlantirish.
Dar sning jihozi: Darslik, ona tilidan ko’rgazmalar to’plami, kompyuter
Dar sning tur i: takrorlash.
Dar sning usuli: musobaqa, bahs­munozara.
DARSNING BORISHI:
I.DARSNI TASHKIL QILISH:
a) salomlashish;
b) davomatni aniqlash;
d) xona tozaligining nazorati.
e) she’riy daqiqalar
II.O‘TILGAN MAVZUNI QAYTARISH:
1. Ko’makchi deb nimaga aytiladi?
2. Sof va vazifadosh ko'makchilarga misollar ayting.
3.Ko'makchilarning qo’chimchalar bilan ma’nodoshligi deganda nimani tushunasiz?
4. Qaysi ko'makchilar bosh va qaratqich kelishigidagi so'zlar bilan kela oladi?
5.Tomon, qarab, binoan, ko‘ra, qaraganda ko^makchilari ishtirokida gaplar tuzing.
III.YANGI MAVZU BAYONI
301­mashq.
Qavs ichida berilgan yordamchi soViardan mosini qo‘yib, matnni ko‘chiring.
Yordamchi so‘zlarga izoh bering.
Millatningkelajagibugundanboshlanadi.O'zliginiangla­ magan, manqurtlik (beri, tomon, ko
c
ra)
ketayotganodamlarbilanyangijamiyatniquribbo
£
lmaydi. Ma’naviyatiyuksakinsonlar (nahotki, nafaqat,
agar)
o‘zdavririvojiga,
(­ki,­balki,
shuninguchun)
millatkelajagi
(hamda,
yoki,
yoxud)
ravnaqigahammunosibhissaqo‘shadi.
Ma’nan boy, ruhan komil insonlargina ozod (bilan, ham, va) obod Vatanni qurishga qodirdirlar.
(Y
Do‘stmatova)
302­mashq.
Matnnio‘qing, yordamchiso‘zlarnitopib, ularniizohlang.
Shirinsoy oqshomlari! Naqadar jozibador, naqadar orom­ baxsh!.. Quyosh qizil baxmal kabi
tovlanib, o
c
zini azim chinorlar panasiga olganda, bu yerdagi oqshomlar ko'hna tabiat ko'rki
—
tongdan ham musaffo bo'lib ketadi. Go'yo butun qishloqqa atlas poyandoz solinganday. Keng
ko'chalar ham, qator oq uylar ham, oldi gulzor klub ham goh sariq, goh qizg'ish tusga kirib, qishloq
husniga husn qo'shadi. Bu yeming odamlari­ chi? Ular orombaxsh oqshomlardan ham go'zal. Bu
odamlar bilan suhbatlashib to'ymaysan. Ular uddasidan chiqmagan ish yo'q, shuning uchun ham
lablarida doim tabassum, ko'zlarida sevinch, ular tongni ham, tunni ham qo'shiq bilan qarshi olishadi.
(0‘. Umarbekov)
303­mashq. Gaplarni ko‘chiring. Ular tarldbida kelayotgan yordamchi so‘zlarni topib, ma’nolarini
tushuntiring.
1. Tabiatga qo'pol ravishda aralashish natijasida paydo bo'lgan kasalliklarni farmatsevtika zavodlarida
ishlangan dorilar bilan tuzatibbo'lmaydi.
(Tohir Malik) 2. Maktabga borayotib papkamni ochdim­da,
konvertni qo'limga oldim. Xuddi xat tashiydigan samolyotga o'xshab, qo'llarimni yoyib, maktabga
qarab chopdim.
(P. Qodirov) 3. Komil bosh irg'adi: — Havo ochilyapti­ku! — Ochilishga ochilgan­u,
ammo lekin ayoz... .(
О. Yoqubov) 4. Ba’zi kunlar bo'ladiki, qovog'idan qor yog'ib turadi, buning ustiga
yana o
£
n besh­yigirma daraja sovuq ham bo'ladi­yu, biroq odamga xush yoqadi.
(N. Fozilov) 5. Aql­
idrok, ilm­hunar — bular mehnat bilan topiladigan va kamol toptiradigan narsalardir.
(Otalar о ‘giti)
ZUKKOLARGA TOPSHIRIQ.
Quyidagi r asm asosida yordamchi so’zlardan foydalanib bog’lanishli matn tuzing.

---

3
IV.YANGI MAVZUNI MUSTAHKAMLASH
Savol va topshiriqlar
1.Keyin, so‘ng, ilgari, tashqari ko'makchilari yordamida so‘zlami bir­biriga bogiang va ularni
izohlang.
2.Bogiovchi deb nimaga aytiladi?
3.Teng bogiovchilar qaysilar?
4.Yakka va takror bogiovchilarga misollar keltiring.
5.Ergashtiruvchi bogiovchilar ishtirokida gaplar tuzing.
6.Yuklama deb nimaga aytiladi?
7.Yuklamalaming turlari haqida so'zlab bering.
V.UYGA VAZIFA:
304­mashq.
Uyga vazifa.Jadvalni to‘ldiring.Yordamchi so‘zlar ishtirokida gaplar tuzing.
Ko‘makchilar
Bog‘lovchilar
Yuklamalar
VII “A” “B” sinf
Ona tili № 11.05.2015
Mavzu: UNDOV, MODAL VA TAQLID SO’ZLAR YUZASIDAN O’TILGANLARNI
TAKRORLASH
DARSNING MAQSADI:

---

3
Ta'limiy maqsad –Undov, modal va taqlid so’zlar yuzasidan o’tilganlarni takrorlash
Tar biyaviy maqsad ­ o'quvchilarni odob­ahloq qoidalari asosida tarbiyalash;
Rivojlantiruvchi maqsad ­ o'quvchilarning yozma nutqini rivojlantirish.
Dar sning jihozi: Darslik, ona tilidan ko’rgazmalar to’plami, kompyuter
Dar sning tur i: takrorlash.
Dar sning usuli: musobaqa, bahs­munozara.
DARSNING BORISHI:
I.DARSNI TASHKIL QILISH:
a) salomlashish;
b) davomatni aniqlash;
d) xona tozaligining nazorati.
e) she’riy daqiqalar
II.O‘TILGAN MAVZUNI QAYTARISH:
1. Undov so'zlar deb nimaga aytiladi?
2. His­hayajon va buyruq­xitob undovlariga misollar keltiring.
3.Modal so
’
zlar deb nimaga aytiladi?
III.YANGI MAVZU BAYONI
305­mashq. Gaplarni ko‘chiring, undov so‘zlarni topib, ularni izohlang.
1. Obbo! Kech tushib qolibdi­ku! Axir, uydan chiqqanimizda peshindan o‘tgan edi.
(Sh.
Xolmirzayev) 2. Oh qadrdon qalpoqcham, jonimning huzuri, maslahatgo‘yim! Sen borsan,
g‘am­tashvishim yo‘q, qomim to‘q, ustim but.
(X. To 'xtaboyev) 3.Voy­bo‘y! — deydi bir
nechalari bir ogizdan. — Tosh akani, Hoji akani bilamiz...
(Oybek) 4. Chol ko
’
zlari yumuq,
boshini quyi solib o‘tiradi. — Bay­bay­bay! Fuzuliy ajoyib shoir­da! — deydi.
306­mashq.
Modal so‘zlarni aniqlang. Ularning qanday ma’no anglatayotganiga
e’tibor bering.
1. Alqissa, xaloyiq va har tarafdan kelgan kishilar to‘da bo‘lishib maslahat qildilar.
(Dostondan) 2. Afsuski, endi men ketishim kerak. (Asqad Muxtor) 3. Uy egasi Otabekdan
so‘radi:
—
Hikoyam uzayib ketdi, shekilli, zerikmadingizmi?
(Abdulla Qodiriy) 4. Xullas, kayfim
chog
’
edi. Xursand holda ashulani vang qo‘yib uyga qaytardim.
(X. To bctaboyev) 5. Bitta
inson qorasini ko‘rsam, der edim... Nihoyat, unday inson ham ko
c
rindi.
(Sh. Xolmirzayev)
307­mashq. Quyidagiso‘zlarnijadvalgajoylashtiringvaularishtirokidagaplartuzing.
Oh, binobarin, duv­duv, chunonchi, masalan, iye, taraq­ turuq, gurs­gurs, hoy
308­mashq. Gaplarni o‘qing. Taqlid so‘zlarni topib, ularning ma’nolarni izohlang.
1.Akram qafasni sekin ochdi. Kaklik o'zicha «qiyq» deb qo'ydi.
(P. Qodiriy) 2. Qo'chqor
chinakam cho'ponlarday hushtak chalib: — Qurr, hayt! — deya hayqirdi...
(S. Anorboyev)
3.
Lampochkalar milt­milt yonib­o'char edi.
(A. Muqimov) 4.Duv­duv uchib keldi qushchalar,
Darak berib go'zal ba­ hordan.
(N. Toshpo’latov)
ZUKKOLARGATOPSHIRIQ.
Undov so‘zlar
Taqlid so‘zlar
Modal so‘zlar

---

3
Quyidagir asmasosida undov, modal va taqlid so’zlar dan foydalanib bog’lanishli matn tuzing.
IV.YANGI MAVZUNI MUSTAHKAMLASH
Savol va topshiriqlar
1. Tasdiq va inkor so'zlarga misollar ayting.
2. Sof va vazifadosh modal so'zlar deganda nimani tushunasiz?
3. Taqlid so’zlar asosida gaplar tuzing.
4.Undov so’z deb nimaga aytiladi?
5.Modal so’zlarning turlari haqida so'zlab bering.
V.UYGA VAZIFA:
308­mashq. Gaplarni o‘qing. Taqlid so‘zlar ni topib, ular ning ma’nolar ni izohlang.
1.Akram qafasni sekin ochdi. Kaklik o'zicha «qiyq» deb qo'ydi.
(P. Qodiriy) 2. Qo'chqor chinakam
cho'ponlarday hushtak chalib: — Qurr, hayt! — deya hayqirdi...
(S. Anorboyev)
3. Lampochkalar milt­milt yonib­o'char edi.
(A. Muqimov)
4. Duv­duv uchib keldi qushchalar, Darak berib go'zal ba­ hordan.
VII “A” “B” sinfOnatili № 12.05.2015
Mavzu: Nazor at ishi
Darsning maqsadi:
Ta'limiy maqsad – Nazorat testi olish, o’tilgan mavzular yuzasidan olingan bilimlarni takrorlash va
mustahkamlash;

---

3
Tar biyaviy maqsad ­ o'quvchilarni ona tiliga hurmat ruhida tarbiyalash;
Rivojlantiruvchi maqsad ­ o'quvchilarning mustaqil fikrlash malakasini shakllantirish.
Dar sning jihozi: test banki
Dar sning tur i: takrorlash, test
Dar sning usuli: test sinovi
DARSNING BORISHI:
I.DARSNI TASHKIL QILISH:
a) salomlashish;
b) davomatni aniqlash;
d) xona tozaligining nazorati.
e) she’riy daqiqalar
II.TESTLARDAN NAMUNALAR
VII sinf 4­chor ak ona tili
1. Mendan rozi bo‘linglar, men ham sizlardan roziman. Ushbu gapda olmoshning qaysi turi ishtirok etgan?
A)
belgilash olmoshiB)
kishilik olmoshi
C)
so‘roq olmoshiD)
gumon olmoshi
E)
bo‘lishsizlik olmoshi
2. . Qaysi qatorda ismlarning munosabat shakllari to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
A)
egalik qo‘shimchalariB) kelishik qo‘shimchalari
C)
bog‘lamalarD) A va B javoblar to‘g‘ri
E)
Barcha javoblar to‘g‘ri
3. .Ismlarga qo‘shilib, asos qismda ifodalangan narsa, belgi­xususiyat, harakat­hoiatning uch shakidan birini
qarashligini bildirgan qo‘shimchalarga qanday qo‘shimchalar deyiladi?
A)
egalik qo‘shimchalariB) so‘z yasovchi qo‘shimchalar
C)
shaxs­son qo‘shimchalariD)
kelishik qo‘shimchalari
E)
ko‘plik qo‘shimchasi
4. Buni eshitgan Sherzod: — Nima gap? — deb so‘radi. Ushbu gapda olmoshning qaysi turi ishtirok etgan?
A)
gumon olmoshiB)
kishilik olmoshi
C)
belgilash olmoshiD)
o‘zlik olmoshi
E)
so‘roq olmoshi
5. E o‘giim, nega sen mening maslahatimga quloq solmading? Ushbu gapda qanday tovush o‘zgarishi mavjud?
A)
tovush orttirilishiB)
tovush tushishi
C)
tovush almashishiD)
tovush tushishi va almashishi
E)
tovush o‘zgarishi yo‘q
6. ­man,­san,­dir qo‘shimchalari hamda bo‘lmoq, sanalmoq, hisoblanmoq so‘zlariga qaysi qatorda to‘g‘ri ta'rif
berilgan?
A)
ismlarni kesimga xoslovchi shakllariB)
shaxs­son qo‘shimchalari Bi.
C) to‘liqsiz fe'llar D) turlovchi qo‘shimchalar
E) tuslovchi qo‘shimchalar
7. Ugoh kulib, goh jiddiylashib voqeani so‘zlab berar edi. Ushbu gapda
bog‘lovchining qaysi turi qo‘Ilangan?
A)
ayiruv bog‘lovchisiB)
shart bog‘lovchisi
'
C)
ergashtiruvchi bogiovchiD)
sabab bog‘lovchisi
E)
aniqlov bogiovchisi
8. Kimdir, allakim, allaqaysi, allanima so‘zlari qaysi so‘z turkumiga oid?
A)
otB)
olmosh
C)
ravish D)
sifatdosh
E)
fel
9. Biz o‘z Vatanimizni ko‘z qorachig‘iday asrab­avaylaymiz. Ushbu gapdagi o‘z olmoshi qaysi kelishikda turibdi?
A)
bosh kelishikdaB)
qaratqich kelishigida
C)
o‘rin­payt kelishigidaD) chiqish kelishigida
E)
jo‘nalish kelishigida
10. Hamma, barcha, bari, butun olmoshlariga qaysi qatorda to‘g‘ri ta'rif berilgan?
A)
gumon ma'nosini ifodalaydi
B)
shaxs, narsa, belgini jamlab keladi
,;
C)
narsalarning so‘rog‘ini ifodalaydiD)
narsalarni ko‘rsatib keladi
E)
shaxslar o‘rnida ishlatiladi
11. Har kim ekkanini o‘radi. Ushbu gapda olmoshning qaysi turi qo‘llangan?
A) so‘roq olmoshiB)
kelishik olmoshi at
C)
belgilash olmoshi
D)
o‘zlik olmoshi
E)
gumon olmoshi
12. Qo‘shma olmoshlar to‘liq berilgan qatomi toping.

---

3
A)
kimdir, nimadir, qaysidirB)
har qanday, allakim, hech bir
C)
har nima, qayergadir, o‘z D)
biz, hamma, barcha
E)
har bir, o‘z­o‘zidan, siz­biz
13 Ismlarning ko‘plik, kichraytirish, erkalash, qiyoslash ma'nolarini bildiruvchi shakllari qanday shakllar sanaladi?
A)
egalik shakllariB)
sintaktik shakllar
C)
lug‘aviy shakllarD)
so‘z tarkibi
E)
so‘z yasovchi qo‘shimchalar
15 Ismlarning egalik qo‘shimchalari bilan shaxs va sonda hamda kelishik qo‘shimchalari bilan o‘zgarishiga nima
deyiladi?
A)
so‘z yasalishiB) tuslanish
C) so‘z o‘zgarishi D) turlanish
E) so‘z shakli yasalishi
Uyga vazifa: takrorlash
VII “A” “B” sinf
Ona tili №
13.05.2015
Mavzu: ASOSIY ATAMALAR USTIDA ISHLASH
DARSNING MAQSADI:
Ta'limiy maqsad –Ona tili faniga oid 7­sinfda o’tilgan atamalat ustida ishlash;
Tar biyaviy maqsad ­ o'quvchilarni Vatanparvarlik ruhida tarbiyalash;

---

3
Rivojlantiruvchi maqsad ­ o'quvchilarning yozma nutqini rivojlantirish.
Dar sning jihozi: Darslik, ona tilidan ko’rgazmalar to’plami, kompyuter
Dar sning tur i: takrorlash.
Dar sning usuli: musobaqa, bahs­munozara.
DARSNING BORISHI:
I.DARSNI TASHKIL QILISH:
a) salomlashish;
b) davomatni aniqlash;
d) xona tozaligining nazorati.
e) she’riy daqiqalar
II.O‘TILGAN MAVZUNI QAYTARISH:
1. Undov so'zlar deb nimaga aytiladi?
2. His­hayajon va buyruq­xitob undovlariga misollar keltiring.
3.Modal so
’
zlar deb nimaga aytiladi?
4.
Tasdiq
va inkor so'zlarga misollar ayting.
5.Sof va vazifadosh modal so'zlar deganda nimani tushunasiz?
6.Taqlid so’zlar asosida gaplar tuzing.
7.Undov so’z deb nimaga aytiladi?
8.Modal so’zlarning turlari haqida so'zlab bering.
III.YANGI MAVZU BAYONI
Olmosh — boshqa so‘zlar, shuningdek, so‘z birikmasi va gap o‘rnida almashtirib qo‘llaniluvchi,
ularga ishora qiluvchi yoki so‘roq bildiruvchi so‘zlar
sodda olmoshlar — faqat bir asosdan iborat bo‘lgan olmoshlar
qo‘shma olmoshlar — ikki asosdan tashkil topgan olmoshlar
juft olmoshlar — bir­biriga mazrhunan yaqin bo‘lgan olmoshlar ¦
takroriy olmoshlar — bir
olmoshning aynan yoki ayrim tovush o‘zgarishi bilan (masalan, uncha­muncha) takrorlanishidan
tashkil topgan olmoshlar
ismlar — egalik, kelishik qo‘shimchalari bilan o‘zgarish xususiyatiga ega bo‘lgan so‘zlar
lug‘aviy shakl — ismlarning ko‘plik, kichraytirish­erkalash, qiyoslash ma'nolarini bildiruvchi qismi
munosabat shakli — ismlarning egalik, kelishik, ­man,­san,­dir qo‘shimchalariga ega bo‘lgan shakli
egalik qo‘shimchalar i — ismlarga qo‘shilib, asos qismdan ifodalangan .
narsa, belgi­xususiyat, harakat­holatlarning uch shaxsdan biriga qarash­
liligini bildirgan qo‘shimchalar
kelishik shakllar i — ismlarni boshqa so‘zlarga tobelashtirib bog‘lash uchun xizmat qiluvchi shakllar
tur lanish — ismlarning egalik qo‘shimchalari bilan shaxs va sonda hamda
kelishik qo‘shimchalari bilan o‘zgarishi
qar atqich — qaratqich kelishigi shaklidagi so‘z
qar almish — qaratqich bog‘lanib kelgan so‘z
bog‘lamalar — ot kesimlarni ega bilan moslashtiruvchi vositalar
mustaqil so‘zlar — atash ma'noli so‘zlar yoki ular o‘rnida qo‘Uanilib, ma'lum so‘roqlarga javob
bo‘luvchi va gapda ma'lum gap bo‘lagi vazifasida keluvchi so‘zlar
yor damchi so‘zlar — atash ma'nosiga ega bo‘lmagan, ma'lum so‘roqqa javob bo‘lmaydigan, gap
bo‘lagi vazifasida kelmaydigan so‘zlar
ko‘makchi — ot, olmosh, harakat nomi va sifatdoshlardan keyin kelib,
ularni hokim so‘zga bog‘lash uchun xizmat qiluvchi bilan, uchun, kabi, |
singari, orqali, sayin kabi so‘zlar
sof ko‘makchilar — atash ma.'nosini tamoman yo‘qotib, faqat o‘zibirikkan so‘zni boshqa so‘zga
tobelashtirib bog‘lash uchun xizmat qiladigan ko‘makchilar
vazifadosh ko‘makchilar — ayrim mustaqil so‘zlarning ko‘makchi vazifasida qo‘llanilishi
bog‘lovchi — gapning uyushiq boiaklarini va qo‘shma gap tarkibidagi sodda gaplarni o‘zaro bogiash
uchun xizmat qiluvchi yordamchi so‘zlar
teng bog’lovchilar — uyushiq boiaklar va gaplarni o‘zaro bogiab keluvchi bogiovchilar
vazifadosh bog’lovchilar — bir o‘rinda bogiovchi, boshqa o‘rinda ko‘makchi, yuklama yoki modal
so‘z vazifasida keluvchi yordamchilar

---

3
biriktiruv bog’lovchilar i — uyushiq boiaklarni va uyushiq gaplarni o‘zaro biriktirib keluvchi
bogiovchilar
ayir uv bog’lovchilar i — o‘zaro bogianayotgan boiak yoki gaplardan birini boshqasidan ayirib
ko‘rsatuvchi bog’lovchilar
zidlov bog’lovchilari — o‘zaro zidlik munosabatida boigan uyushiq boiaklar yoki gaplarni bir­biriga
bog’lab keluvchi bog’lovchilar
ergashtir uvchi bog’lovchilar — o‘zaro tobe munosabatda boigan gap boiagi va gaplarni bogiash
uchun ishlatiladigan bog’lovchilar
yuklamalar — so‘z yoki gaplarga so‘roq, ta'kid, ayirish­chegaralash, gumon, o‘xshatish, inkor kabi
ma'nolarni yuklovchi so‘z va qo‘shim­chalar
bog’lovchi­yuklamalar — ham bog‘lovchi, ham yuklama vazifasida keluvchi ­u (­yu), ­da, na ..., na
yordamchilari
so‘roq va taajjub yuklamalari — gapning mazmuniga so‘roq­taajjub ma'nosini yuklovchi yordamchi
so‘zlar
ayir uv­chegar alov yuklamalari — o‘zi qo‘shilayotgan so‘zning ma'nosini ayirib­chegaralab keluvchi
yuklamalar
kuchavtir uv­ta'kid yuklamalar i — gapning maium bir boiagi yoki butun gap ma'nosini kuchaytirib,
ta'kidlab keluvchi yuklamalar
o‘xshatish­qiyoslash yuklamalar i — so‘zga o‘xshatish­qiyoslash ma'nosini
yuklovchi yordamchi so‘zlar
undov so‘zlar ­ his­hayajon buyruq­xitobni ifodalovchi so‘zlar
taqlid so‘zlar — narsalarning tovushiga va holatiga taqlidni bildirgan so‘zlar
modal so‘zlar — bayon qilinayotgan fikrga so‘zlovchining ishonch, gumon, quvonch, afsuslanish
munosabarlarini bildirgan so‘zlar
IV.YANGI MAVZUNI MUSTAHKAMLASH
Savol va topshiriqlar
Quyidagi atmalarni izohini ayting:
ayir uv bog’lovchilar i ­
so‘roq va taajjub yuklamalari –
undov so‘zlar –
bog‘lamalar –
juft olmoshlar –
munosabat shakli —
egalik qo‘shimchalar i ­
V.UYGA VAZIFA: