R. O. Ismatov Nammqi, "Menejment" kafedrasidotsenti, iqtisod fanlari

5. Agar besh xil variantda bitta tayyor mahsulotga yig’indisi bo’yicha ketadigan
vaqt sarfi quyidagicha berilgan bo’lsa ( 1-jadval), mehnat taqsimotining iqtisodiy
chegarasini aniqlang.
____________ 
1-jadval
Vaqt
sarflari
Mehnat taqsimoti variantlari
Predm
etli
10
mindan
ko’pro
q
Detalli
5-10
min.
Yiriklashtiri
lgan
tex.operatsiyalar
bo’yicha 2-5
min
Mayda
operatsiy
alar
bo’yicha
Aloxi
da 
ish
xarakatlari
bo’yicha 30
min. gacha
Asosiy
ish
16
12
8
6
5
Yordam
chi ish
4
6
7
8
9
transpor
t
0.5
1.5
2.0
4.5
6.0
Jarayon
lararo
-
0.9
1.9
2.6
3.6
Turib
qolishlar
0.1
0.3
1.0
1.5
3.0
Bajaruv
chining dam
olishi
0.8
1.0
1.3
1.6
2.0
Ishlab chiqarish vaziyati
Tsexdagi ishchilarning ish vaqti balansi quyidagi ko’rsatkichlar bilan berilgan
(smena vaqtiga nisbatan % da)._____________________________________________
Tayyorlov yakunlovchi bosqich
10 (normativ 6,25)
Operativ ish
49 (normativ 75,7)
Bartaraf qilib bo’lmaydigan texnologik
tanaffuslar
8 (normativ 8)
Asosiy ishchilarning o’z ish joylariga
hizmat ko’rsatishi:
A) uskunalarni sozlash
6 (normativ 2)
B)asboblarni tayyorlash
3 (normativ 2)
V)materiallarni etqazib berish
4 (ko’zda tutilmagan)
Dam olish va shaxsiy ehtiyojlar
9 (normativ 6)
323

---

Naryadchi va ustaning aybi bilan ish
vaqtining bekor sarf bo’lishi_______________
11 (ko’zda tutilmagan)
Asosiy ishchilar soni 78 kishi, ustalar-2 ta, naryadchi- 1ta. Mehnatni tashkil
qilishni yaxshilash imkoni bo’lgan variantlarni baholang va shuning hisobiga barcha
personalga nisbatan mehnat unumdorligi o ’sishini hisoblang.
1-kichik guruh uchun variant
Individual mehnatni tashkil qilish usulini saqlagan xolda asosiy ishchilarning ish
joyiga hizmat qilishdan ozod etish, buning uchun kerakli bo’lgan har xil sohadagi
yordamchi ishchilarni jalb etish (qanday, nechta. Har biri uchun smenadagi operativ
vaqt 364 minut). Mehnat unumdorligi o ’sishini hisoblang.
2-kichik guruh uchun variant
Usta-brigadirlar 
va 
yordamchi 
mutahassis 
ishchilardan 
iborat 
ikkita
yiriklashtirilgan majmuaviy brigadani tashkil etish. (Har bir brigada uchun nechta va
qanday). Texnologik tanaffuslar vaqtidan qanday foydalanish kerak? Mehnat
unumdorligi o’sishini hisoblang.
3-kichik guruh uchun variant
Uchta asosiy ishchilar brigadasini va bitta ish joylariga xizmat ko’rsatuvchi
brigadani tashkil qilish (uning tarkibi va sonini asoslash). Usta va mehnatga haq