Namangan davlat universiteti pedagogika-psixologiya fakulteti psixologiya kafedrasi

Xulqni tahlil qilish birligi sifatida 
S 
– stimul va R – 
reaksiyaning 
bog’lanishi nazarda tutiladi.
 

---

99 
jazolash)ga uzviy ravishda bog‘liqdir, shuning uchun bola tarbiyasi muayyan bir 
stereotip(qolip)lar orqali amalga oshiriladi. 
Skinnerning hisoblashicha, odamning xulqi uning ehtiyojlari bilan emas, 
balki uni o‘rab turgan muxit orqali belgilanadi, zero ehtiyojlarning shakllanishi – 
bu muxitning ta`siri va uning mustahkamlanishidan iboratdir. Odamning tashqi 
muxit ta`sirini qabul qilishi va o‘zida mustahkamlay olish qobiliyati, o‘z-o‘zini 
saqlash instinkti negizida amalga oshiriladigan mashqlar orqali shakllanadi. 

Odam hulqini ichki kuchlar orqali izohlash ilmiy asosga ega emas.

Hulq-atvor to‘laligicha tashqi muxit ta`siri orqali belgilanadi. 

Odam hulqini, hayvonlar hulqi kabi ―yasash‖, hosil qilish va uni 
nazorat qilish mumkin 
«Siz menga ijobiy shart-sharoit yaratib bering ... va men sizga kerakli 
odamni beraman!» B.Skinner 
Psixikaning ontogenezda rivojlanishini aniqlashga doir psixoanalitik 
yondashuv Avstriyalik psixiatr, psixonevrolog Zigmund Freyd (1856-1939) 
tomonidan ishlab chiqilgan. Freydning ko‘rsatishicha odam shaxsi, o‘zida uchta 
tuzilmani mujassam etadi –

U(ID), MEN(EGO), OLIY-MEN(SUPER EGO),

ular bir vaqtning o‘zida yuzaga chiqmaydi.
Freydning ta`kidlashicha, avloddan-avlodga nasliy yo‘l bilan o‘tgan 
instinktiv mayllar zamirida shaxs faollik ko‘rsatadi. 
 
 
 
Men (Ego) 
•
Shaxsning ratsional va anglangan tuzilmasi.
•
Biologik yetilishga ko`ra, hayotning 12 va 36 oylarida yuzaga keladi 
hamda reallik tamoyiliga asoslanadi.