Razgrafka yoki karta kesimi bu ko’p varaqli kartani varaqlarga ajratish tizimidir

Belgilarni shakli, katta kichikligi rangi, orientirovkasi, tiniqligi va ichki 
strukturasi (rasmi) bo’yicha differentsiatsiyalashtiriladi. 
2-
rasm. Belgilarni bir-biridan farqlash: 
a- shakli bo’yicha; b- katta-kichikligi bo’yicha; v- orientirovkasi bo’yicha; g- rangini 
och-to’qligi (tiniqligi) bo’yicha; d- ichki strukturasi bo’yicha 
3-
rasm. Chiziqli belgilarni bir-biridan farqlash: a- 
kengligi bo’yicha; b- rasmi (strukturasi) bo’yicha; v- rangini och-to’qligi (tiniqligi) 
bo’yicha 

---

47
 
4-
rasm. Maydonli belgilarni bir-biridan farqlash: a- rangini 
och-to’qligi (tiniqligi) bo’yicha; b- strnkturasi bo’yicha; v- to’ldiradigan belgilarni rasmi 
bo’yicha; g- shtrixovkalarning orientirovkasi bo’yicha 
10.5.
Kartografik belgilarning qo’llanilishi 
5-
rasm. Nuqtalar, chiziqlar va uchastkalrning ular tasvirlaydigan 
obyektlar mohiyati, chizig’i, areali va hajmiga nisbati1 
Kartografik belgilarni o’rganishda, tahlil qilishda, takomillashtirishda va yangilarini 
ishlab chiqishda ularni kartografik tasvirlash usullari bo’yicha farqlash qulay. Chunki ular 
kartaga olinayotgan hodisalarni joylanish xarakterini va mohiyatini hisobga oladi. 
Foydalanilayotgan va foydalanishi mumkin bo’lgan kartografik belgilarni behad ko’pligiga 
qaramasdan kartografik tasvirlash usullarining soni unchalik ko’p emas. 
Asosiy usullar bo’lib quyidagilar hisoblanadi: belgilar, chiziqli belgilar, 
izoliniyalar (teng chiziqlar), sifatli va miqdorli fonlar (ranglar), ma’lum joyga taaluqli 
diagrammalar, nuqtalar, areallar, harakatdagi belgilar (vektorlar), kartodiagrammalar 
va kartogrammalar. Kartalardagi yozuvlar ham kartografik belgilar rolini bajarishi 
mumkin. 
Kartadan foydalanish uchun uning mazmunini o’qib tushunish, ya’ni karta to’g’risida 
to’liq ma’lumot olish va kartani o’quvchanligini oshirish uchun kartani tili hisoblangan 
shartli belgilar to’g’risida to’liq tasavvurga ega bo’lmoq kerak.