Buxoro davlat universiteti pedagogika kafedrasi «umumiy pedagogika»


MUHAMMADShARIF  SO’FIZODA  (1869-1937)



Download 2,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet112/250
Sana30.12.2021
Hajmi2,47 Mb.
#86767
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   250
Bog'liq
umumiy pedagogika

MUHAMMADShARIF  SO’FIZODA  (1869-1937)  1913yilda  Chustda  yangi 
usuldagi maktab ochib, maktab eshigining tepasiga shunday deb yozdirib qo’ygan ekan: 
«Men ul bo’yoqchimanki, maktab xumida rang berib, qora chappalarni o’n ikki oyda oq 
qilaman»
96
.  Uning  maktabida  ona  tili,  jo’g’rofiya,  handasa  kabi  dunyoviy  fanlar 
o’qitilgan. Diniy darslar deyarli o’qitilmagan. 
                                                
93
 Иштирокиюн» газетаси, 1920 йил, 16 июнь., “Садои Фарғона” газетаси, 1914 йил, 9 октябрь.  
94
Ҳамза. Танланган асарлар Т.: 1979, 95- бет. 
95
С. Ражабов Халқ маорифи ва педагогика фанининг алломалари. Т.: «Ўқитувчи», 1990, 120- бет.
 
96
Қаранг: Р. Расулов. Шоир Сўфизода ҳақида. Тароналар.Ғ Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашриёти, -Т.: 1968, 6- 
бет
 


131 
 
Bu  maktabdan  tashqari  Kamarsadada  ham  u  etim  bolalar  uchun  «Dorulaytom» 
(Etimlar uyi) va kattalar uchun kechki kurslar ochadi
97
. Lekin So’fizoda ochgan bu yangi 
usul maktablari tezda bekitilib, uning o’zi «Muallimi kofir» deb e’lon qilinadi. Bu ham 
etmagandek, jaholatparastlar «Turkiston  viloyatining  gazeti»ni 1914 yil 1 yanvar sonida 
quyidagi  mazmundagi  xabarni  bosib  chiqaradilar.  «Chust  shahrida  bir  mulla  shoir  usuli 
jadid  ochgan  ekan.  Chust  aholilari  aning  axloqi  buzuq  deb  maktabni  tarqatib,  o’zini 
Chustdin haydab yuborgan ekanlar». 
Oradan ko’p o’tmay, «Turkiston viloyatining gazeti»da shoirning muallimni quvib, 
maktabni  yopgan  chustilar  bizlar,  berib  pora,  pristavlarni  topgan  chustilar  bizlar,  –  deb 
boshlanadigan she’riy javobi bosilib chiqadi, she’r mahalliy hukumat vakillarini larzaga 
soldi.  Shoirni  qamadilar,  oyog’idan  sudrab  sazoyi  qildilar.  Oqibatda  shoir  o’z  vatanidan 
bosh olib chiqib, ma’lum muddat Xindiston  va Afg’onistonda yashashga majbur bo’ldi. 
Lekin  u  o’zi  tanlagan  yo’ldan,  haqiqatni  xalqqa  etkazishdan  iborat  bo’lgan  maslak-
e’tiqodidan  hech  qachon  qaytmadi.  Masalan,  mana  bu  gapni  o’z  fikrining  haqligiga 
astoydil  ishongan,  o’z  maslagiga  sadoqatni  hamma  narsadan  aziz  tutgan,  adolat  tan-
tanasiga zarracha shubha qilmagan kishigina ayta oladi: 
Quvdi meni johillar o’shandog’ vatanimdan, 
Lekin quva olmas suxanimni dahanimdan
98

Taraqqiyparvar  murabbiy  va  ma’rifatparvar  shoir  ISHOQXON  IBRAT(1862-
1937)  usuli  hijoga  asoslangan  eski  maktablarni  isloh  qilish  shiori  bilan  emas,  aksincha, 
ularni  tag-tugi  bilan  tugatish  va  bunday  maktablar  o’rnida  yangi,  davr  talablariga  javob 
bera  oladigan,  zamonaviy  ilmlar  o’rgatadigan  usuli  savtiya  uslubiga  asoslangan 
maktablar  tashkil  qilish  shiori  bilan  chiqdi:  «...Eski  maktablar  bechora  aziz 
farzandlarimizni  kaltak,  qamchi,  yo’q  bahonasida  besh-o’n  sanalar  osmonga  qaratib, 
«Alif  bezavar,  alif  be-bazer»,  deb  shovqin  qildirib-qildirib,  bir  harf  ham  o’quv-yozuv 
bildirmayincha umrlarini barbod qilib yotmoqg’a taqviyatgina bo’ladur... Bolalarni eski 
maktablar  ila  jamoalarga  taqsim  qilib,  kelib-ketish,  kaltak  va  qamchi  masalalarin  isloh 
qilmoq,  albatta  lozimdur.  Lekin  o’qulajak  kitoblari  —  mazkur  eski  kitoblari  o’qutajak 
domulalari  –  eski  domlalari,  maktablarida  —  eski  hasharot  uyalari  bo’lduqinda  bu 
masalalarni  ming  martabalar  isloh  qilinsada  bekor,  behudadur...  Agar  vijdon,  insof  ila 
muhokama  qilsak,  tavaqqufsiz  va  taraddudsiz  eski  maktablarimizni  asoslaridan  yiqib, 
joylariga tartib va intizom bilan yangi usul domlalarning himoyasida bo’lgan maktablar 

Download 2,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   250




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish