Семинар ва лабаратория машғулотларидан касб-ҳунар таълими, олий таълим психология фани ўқитувчиларига мўлжалланган услубий қЎлланма

ЭКСТЕРОРЕЦЕПТОР - организмнинг сиртида жойлашган сезгилар. 
Бунга кўриш, эшитиш, ҳид билиш, таъм билиш, туйиш сезгилари киради. 
ПСИХОФИЗИОЛОГИЯ - аниқ физиологик усуллардан фойдаланиб, 
психология билан физиология ўртасидаги муаммоларни ўрганувчи соҳа, 
Психофизиологиянинг маълумотлари психик ҳодисаларнинг моддий асосини 
очишга ёрдам беради. 
АППЕРЦЕПЦИЯ- идрок жараёнининг шахсни аввалги билими ва 
тажрибаларига, қизиқиши, эҳтиёжи, одатига боғлиқлигини, яъни психик 
ҳаётининг барча мазмуни билан белгиланиши. 
АУДИОВИЗУАЛ ИДРОК- бир вақтнинг ўзида кўриб, эшитиб идрок 
қилиш жараёни. 
БАДАН БИЛАН СЕЗИШ - объектив оламдаги нарсаларни, уларнинг 
баъзи белгиларини тери ҳамда мускул ҳаракат сезгиларининг мураккаб 
йиғиндиси орқали акс эттиришдан иборат идрок тури. 
ГАЛЛЮЦИНАЦИЯ - алахсираш, босинқираш, валдираш. Галлюцинация 
реал вокеликдаги нарса ва ҳодисаларнинг анализаторларга бевосита 
таъсирисиз онгимизда турли образларнинг хаёлий равишда пайдо бўлишидан 
иборат психопатологик ҳодиса. 
ИДРОК - сезги органларига бевосита таъсир этаётган нарса ва 
ҳодисаларни яхлитлигича акс эттириш жараёни. 
ИДРОКНИНГ ТАНЛАБ ОЛИШ ХАРАКТЕРИ - шахснинг тажрибаси ски 
йўналишини аниклашдаги идрок сифати. 
ИДРОКДАГИ ИЛЛЮЗИЯ - (лот. illusio - хато, адашиш, янглишиш). 
Идрок жараенида адашиш, яъни сезги органларимизга таъсир этиб турган 

---

62 
нарса ва ҳодисаларни нотўғри ёки бузиб идрок қилишдан иборат психик 
ҳодиса. 
ИДРОКНИНГ ПРЕДМЕТЛИЛИГИ - идрокнинг предметлиги идрок 
хусусия гидир. У ташқи оламдан олинган маълумотларни шу оламнинг ўзига 
қаратишда ифодаланади. 
ИДРОКНИНГ ЯХЛИТЛИГИ- идрок жараёнида барча психик жараенлар, 
психик ҳолатлар ва психик хусусиятларнинг иштирок этишидан иборат 
қонуният. Идрокнинг яхлитлига инсоннинг предмет фаолияти жараёнида 
шаклланади.
КОНСТАНТЛИК - (лот. konstans - доимий, ўзгармас). Идрок қилаётган 
нарсанинг физик ҳолати ўзгарса ҳам, кўз тўр пардасидаги образларнинг 
ўзгармаслигини ёки нисбий турғунлигини кўрсатувчи қонун. 
КУЗАТУВЧАНЛИК- шахснинг кузата билиш қобилиятидан иборат 
индивидуал хислати. Кузатувчан одам (кузатаётган) нарса ва ҳодисаларининг 
кам сезиладиган томоиларини ҳам зийраклик билан тез фахмлаб олади. 
ПЕРЦЕПТИВ ИДРОК- объектив воқеликни сезги аъзоларимиз орқали 
бевосита акс эттириш, апперцепцияга нисбатан "соф идрок". "Идрок" ва 
"Апперцепция"га қаралсин.