O‘zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi o‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Garchi amerikalik olim R.Xartli «axborot» tushunchasini texnik aloqa 
kanallari bo‘ylab tarqatiluvchi ma’lumotlarning miqdoriy mezonini belgilash 
uchun
1928 yilda birinchi marta ilmiy muomalaga
kiritgan bo‘lsa-da,
bu atamaga
jiddiy e’tibor 1948 yildangina qaratila boshlagan edi.
XX asrning 60-yillaridagi ko‘p 
tadqiqotlar axborotni qidirish muammolari bilan uzviy bog‘liq bo‘lib, ayni shu davrda 
axborotni qidirish tizimi va usullari yaratildi
4
. Kibernetikaning rivojlanishi va axborot 
1
Ўзбек тилининг изоҳли луғати. Биринчи жилд. – Тошкент: «Ўзбекистон миллий энциклопедияси»Давлат илмий 
нашриёти, 2006.– Б.119–120. 
2
Винер Н. Человек управляющий. – СПб.: Питер, 2001.–С.24.
3
Қаранг: Чернов А.А. Становление глобального информационного общества: проблемы и перспективы.–М.: Дашков 
и К,2003.–С.13. 
4
Қаранг: Хартли Р. Передача информации // Теория информации и её приложения. – М.: Гос. изд. физ.-мат. лит., 
1959. 

---

28 
nazariyasi fanining maydonga kelishi bu sohaning keng miqyosda taraqqiy etishiga olib 
keldi. 
«Axborot» tushunchasi uzoq tarixi va ko‘p qirrali ma’nosiga ega. Ijtimoiy hayotda 
axborot – insonlar, faktlar, hodisalar va boshqa jarayonlar haqidagi ma’lumotni 
anglatadi. «Axborot» tushunchasiga oid tahlillardan kelib chiqib, axborot jamiyat uchun 
faqat muloqot predmeti emas, balki insonlar orasida muloqotda axborot almashinuviga 
ta’sir ko‘rsatadigan omil, deya xulosa qilish mumkin. 
«Axborot almashinuvi» tushunchasi, uning «muloqot» va «kommunikatsiya» kabi 
kategoriyalar bilan aloqadorligining tahlilga ko‘ra axborot bu – xabar, ma’lumot. Ammo 
jamiyatda axborot almashinuvining butun mexanizmini ijtimoiy-falsafiy nuqtai nazaridan 
tushunish uchun «axborot»ning bunday talqini yetarli emas. Shu bois, axborotning barcha 
umumiy xususiyatari, axborot almashinuvi jarayonining hodisa sifatidagi mohiyatini 
tadqiq etish maqsadida har qanday jarayon uchun tipik bo‘lgan jihatlarga e’tibor qaratish 
maqsadga muvofiq.