Спорт машғулотининг

МАШҒУЛОТ ТАЛАБЛАРИНИНГ АСТА-СЕКИН ВА МАКСИМАЛ 
ОРТИБ БОРИШИ 
Инсон тараққиётини бошқариш жараёнида функционал 
юкламаларни доимий суратда юксалтириб бориш зарурияти 
туғилиши юқорида кўрсатиб ўтилди. Бу спорт машғулоти 
учун ниҳоятда тўғридир, чунки спорт ютуқларининг даражаси 
(бошқа шароитлар тенг бўлганда) машғулот талаблари 
даражасига мутано-сибдир. Спорт машғулотлари жараёнида 
жисмоний юкламалар ҳам, техник, тактик ва ирода 
тайёргарлиги соҳасидаги талаблар ҳам ортиб боради. 
Спортчининг тобора мукаммалроқ ва мураккаброқ малака ва 
кўникмаларни эгаллаб боришга, жисмоний ва маънавий куч-
қувватини тобора кўпроқ намоён қилишга сафарбар этадиган 
вазифаларни изчиллик билан бажариши ана шундан далолат 
беради. 
Спорт машғулотларида, жисмоний тарбиянинг бошқа 
турларидан фарқли ўлароқ, юкламалар аста-секингина эмас, 
балки максимал суратда ҳам ўсиб боради. «Максимум» сўзини 
бу ерда спорт билан кўп йиллар давомида шуғулланилганда 
юкламанинг перспектив кўпая бориши маъносида ҳам, спорт 
тараққиётининг 
ҳар 
бир 
янги 
босқичида 
энг 
кўп 
юкламалардан системали равишда фойдаланиб бориш 
маъносида ҳам тушунмоқ керак. Спорт машғу-лотларининг 
мазкур хусусияти унинг илмий принципи сифатида биринчи 

---

93 
марта А.Н.Крестовников томонидан таърифланган. Машғу-
лот юкламаларининг таъсири остида организмда содир 
бўладиган ўзгаришларнинг миқдори иш қобилияти «ўта 
тикланиши»га боғлиқ эканининг топилиши бу принципни 
тасдиқлаган 
энг 
муҳим 
фақат 
бўлди 
(Г.Ф.Фольборт, 
М.Я.Горкин, 
Д.Матвеевлар 
ҳамкорликлари 
билан, 
Н.Н.Яковлев, Л.И.Ямпольская ва бошқалар). 
«
Максимал 
юклама
» 
деганда 
кўпинча 
«