8- laboratoriya ishi yarimo‘tkazgichli diod parametrlari va xarakteristikalarini tadqiq etish ishning maqsadi

Tajriba bajarish uchun tavsiyalar: 
Yarimo‘tkazgichli diod teskari toki (
tesk
i
) kuchlanishga kuchli bog‘liq 
bo‘lmaydi (8.1- rasm), shuning uchun VAXning teskari shohobchasini kuchlanish 
tesk
u
qiymati 0 dan 
tesk
sh
qo
u
.
'
qiymatgacha oraliqda o‘lchash maqsadga muvofiq. Bu 
kuchlanish qiymatlariga mos keluvchi tokni o‘lchash vaqtida, 
u
=0 dan 
tesk
u
= –
1V oralig‘idagina tok kuchli ravishda o‘zgarishini inobatga olish kerak. 
8.1-jadval 
I
to‘g‘
, mA 
0 
1 
2 
4 
6 
8 
10 
12 
14 
U
to‘g‘
, V 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
R
st
, Om
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
R
dif
, Om
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
lnI
to‘g‘
, 
mA 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
U
apr
, V 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8.2-jadval 
U
tes
, V 
0 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
I
tes
, mA 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8.3. O‘lchash natijalarini qayta ishlash 
8.3.1. 8.2 - bandga muvofiq bajarilgan o‘lchash natijalarini ishlash. 
Tajribada olingan germaniyli va kremniyli YaD VAXlarida ularga mos 
keluvchi 8.1- ifoda yordamida hisoblangan nazariy xarakteristikalarni quring. 
u
u
s
bo
ri
g
to
'
'
'

va 
ri
g
to
i
'
'
= 500 mkA nuqtalarda 8.1- ifoda yordamida issiqlik toki 
0
I
kattaligini hisoblang. Nazariy va tajriba usulida olingan bog‘liqliklar bu 
nuqtalarda mos tushadi. 
Tajribada olingan VAXdan germaniyli va kremniyli diod uchun
ri
g
to
i
'
'
=10mA qiymatida differentsial qarshilik 
i
u
r
dif



va o‘zgarmas tok 
bo‘yicha qarshilik 
ri
g
to
ri
g
to
i
u
r
'
'
'
'
0

ni hisoblang. 

---

77 
8.3.2. 8.3 va 8.4- bandlarga muvofiq bajarilgan o‘lchash natijalarini ishlash. 
Germaniyli diod tajribada olingan VAXsidan foydalanib (2.3- band)
ri
g
to
u
'
'
= 10 V bo‘landa differentsial qarshilik 
i
u
r
dif



va o‘zgarmas tok bo‘yicha 
qarshilik
tesk
tesk
i
u
r

0
ni hisoblang. 
 
8.4. Hisobot mazmuni 
Laboratoriya hisoboti oʻz ichiga quyidagilarni olishi kerak: 
–
titul varog‘i; 
–
laboratoriya ishining nomi, maqasadi; 
–
printsipial sxemalar; 
–
hisoblashlar va o‘lchash natijalari keltirilgan jadvallar; 
–
olingan natijalar asodidagi grafiklar; 
–
olingan natijalar tahlili va laboratoriya ishi bo‘yicha xulosa; 
–
nazorat savollariga javoblar. 
8.5. Nazorat savollari 
8.5.1. Yarimo‘tkazgichli diod to‘yinish toki qanday fizik mohiyatga ega? 
8.5.2. Ideal yarimo‘tkazgichli diod VAXsining tenglamasini yozing va undagi 
parametrlarning fizik ma'nosini tushuntiring? 
8.5.3. Diodga qo‘yilgan kuchlanish qiymati va qutbi undagi p-n o‘tish 
kengligiga qanday ta'sir ko‘rsatadi? 
8.5.4. Diodning elektr modeli sxemasini chizing. Sxemadagi elementlar va 
ularning parametrlarini tushuntiring? 
8.5.5. Germaniyli va kremniyli diodlarning VAXsi bir xil sharoitda farqli 
bo‘lishiga sabab nima va u diodlarning qaysi parametrlari bilan ifodalanadi? 
8.5.6. Yarimo‘tkazgichli diod elektr modeli parametrlarini tajribada qanday 
aniqlash mumkin? 
 
 

---

78 
9- LABORATORIYA ISHI 
STABILITRON XARAKTERISTIKASI VA PARAMETRLARINI
TADQIQ ETISH 
 
Ishning maqsadi:
Elektr teshilish rejimida diod tokini unga qo‘yilgan teskari 
yo‘nalishdagi kuchlanish bilan bog‘liqligini tajriba usuli bilan aniqlash va bu 
bog‘lanishni approksimatsiyalovchi chiziqli funktsiya parametrlari qiymatlarini 
hisoblash.