Biologiya 17 14-04-2022. indd


Evolutsiyaning sintetik nazariyasi va uning qoidalari



Download 33,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet135/143
Sana04.11.2022
Hajmi33,86 Mb.
#860543
1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   143
Bog'liq
10 sinf

Evolutsiyaning sintetik nazariyasi va uning qoidalari. 
Darvin evolutsion 
ta’limotning eng muhim masalasini ilmiy nuqtayi-nazardan tushuntirib bergan. Lekin 
o‘sha 
davrda bir qancha fanlaming shakllanmaganligi tufayli irsiyatning moddiy asoslari, irsiy 
va irsiy bo‘lmagan o‘zgaruvchanlikning namoyon bo‘lishi mexanizmlari va evolutsion 
ahamiyati, biologik turning mohiyati va strukturasi kabi muammolarni klassik darvinizm 
hal qilib berilmagan edi.
XX asrga kelib irsiyat va o‘zgaruvchanlik, bir va har xil turga kiruvchi organizmlar 
orasidagi munosabatlar, tur strukturasi kabi masalalar atroflicha o‘rganila boshlandi. 
Genetika, ekologiya, molekular biologiya singari biologiyaning yangi shoxobchalari 
shakllandi. Mazkur fanlarning klassik darvinizm bilan qo‘shilishi natijasida 
evolutsiyaning 
sintetik nazariyasi
yaratildi.
Evolutsiya sintetik nazariyasining asosiy qoidalarini quyidagicha ifodalash 
mumkin:
1. Populatsiya – evolutsiyaning eng kichik, elementar birligi.
2. Populatsiya genetik tarkibining o‘zgarishi evolutsiyaning elementar hodisasi 
hisoblanadi.
3. Evolutsiyaning boshlang‘ich materiali mutatsion va kombinativ o‘zgaruvchanlik 
hisoblanadi.


186
Biologiya 10
4. Evolutsiyaning harakatlantiruvchi omillari: populatsiya to‘lqini, genetik-
avtomatik jarayonlar (genlar dreyfi), migratsiya, alohidalanish, yashash uchun 
kurashda yuzaga chiqadigan tabiiy tanlanishdan iborat.
5. Mutatsion va kombinativ o‘zgaruvchanlik, populatsiya to‘lqini va alohidalanish 
tasodifiy yo‘naltirilmagan xarakterga ega omillardir. 
6. Evolutsiyaning yo‘naltiruvchi omili yashash uchun kurash asosida paydo 
bo‘ladigan tabiiy tanlanishdir. 
7. Evolutsiya asta-sekin va uzoq davom etadigan jarayondir. 
8. Tur o‘zaro bog‘langan, morfologik, fiziologik va genetik jihatdan farq 
qiladigan, biroq reproduktiv jihatdan alohidalashmagan birliklar – kenja turlar va 
populatsiyalardan tarkib topadi. 
9. Allellar almashinuvi, genlar oqimi tur ichidagina ro‘y beradi. 
10. Evolutsiya divergent xarakterga ega, ya’ni bir turdan bir necha turlar kelib 
chiqishi mumkin, ba’zan esa yagona bir turdan boshqa yagona tur kelib chiqishi 
mumkin. 
11. Mikroevolutsiya tur doirasida, makroevolutsiya turdan yuqori sistematik 
birliklarda yuzaga keladigan evolutsion jarayonlarni ifodalaydi.

Download 33,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   143




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish