Я. Алиев – тдиу “Саноат иқтисодиёти” кафедраси доценти, и ф. д

 
1.2. 
Реал секторда маҳсулот сифатини бошқариш
курсининг предмети 
“Реал секторда маҳсулот сифати ва рақобатбардошлиги” 
фанининг предмети деганда корхоналарда сифатни бошқаришнинг 
объектив иқтисодий қонунлари ва зарурий қоидаларнинг шу соҳада 
намоён бўлиш шаклларини, реал сектор тармоқлари корхонларида 
маҳсулот ишлаб чиқариш жараёнида жонли ва буюмлашган 
меҳнатнинг энг оптимал тарзда сифатни тўғри бошқариш ва 
назоратни таъминлаш асосида харажатларни қисқартириш ҳамда 
энг юқори натижаларга эришишни таъминлайдиган шарт-
шароитлар ва омилларни ўрганиш тушунилади. 
Замонавий бозор иқтисодиёти шароитида кўплаб корхоналар 
сифатли маҳсулотлар ишлаб чиқаришга ҳаракат қилади. Чунки, 
корхонанинг товар ва хизматлар бозорида рақобат устунлигига эга 
бўлишлари 
сифатли 
товарларни 
истеъмолчиларга 
таклиф 
қилишларига қараб белгиланади. Бу жараёнда рақобатбардошлик 
қуйидаги икки омилга: яъни, маҳсулотнинг қиймат даражаси ва 
сифат даражасига боғлиқ. Рақобатбардошликдаги иккинчи омил, 
яъни сифат даражаси секин-аста биринчи ўринга чиқади. Меҳнат ва 
ишлаб чиқариш ресурсларини иқтисод қилиш сифатли маҳсулот 
ишлаб чиқариш асосида шаклланади. 
 
 
Сифат 
Корхона маҳсулоти сифати 
Корхонада иш сифати 
Корхона ишлаб чиқараётган маҳсулот сифати 

---

11 
1-расм. Корхонада сифатни таъминлаш учбурчаги 
Сифат 
– корхонанинг эътиборли жиҳати ёки обрўси, 
даромадни 
оширувчи, 
корхонанинг 
барқарор 
ўсишини 
таъминловчи муҳим омил бўлиб, корхона сифатли маҳсулот ишлаб 
чиқаришида 
ходимлардан 
самарали 
фойдаланишни 
йўлга 
қўйишида ҳамда раҳбардан тортиб то аниқ ишни бажарувчи 
ходимгача боғлиқдир. 
Юқоридаги расмдан кўриниб турибдики, корхонада сифатни 
таъминлаш учбурчаги келтирилган бўлиб, унга кўра, сифатни 
таъминлаш жараёни, корхонада маҳсулотни сифатли қилиб 
тайёрлаш учун иш сифати ва ишлаб чиқараётган маҳсулот 
сифатини яхшилашга узвий боғлиқ.
Сифатни бошқариш муҳим стратегик масалалардан биридир, 
барча турдаги истеъмолчилар учун фойдали бўлиб, бир томондан 
уларни қизиқтирса, иккинчи томондан барча сифат аҳамияти янада 
юқори. Барчанинг бирдек мақсади сифат рейтингини янада 
оширишдир
3
.