1- cisc, risc va vliw arxitektura(97-104). docx

2. CISC, RISC va VLIW arxitekturalari
80 – yillardagi kompyuterlarda xususan, VAX va IBM da 200 dan 300 tagacha
buyruqlar bo`lgan. Lekin RISC kompyuterlarda esa kam sonli buyruqlar (50 ta
atrofida) kompyuterlarning o`ziga xosligini ifodalar edi.
RISC
- Reduced Instruction Set Computer – Qisqartirilgan buyruqlar
to`plamiga ega kompyuter.
CISC
- Complex Instruction Set Computer – Murakkab (to`liq) buyruqlar
to`plamiga ega kompyuter.
Bugungi kunga kelib esa protsessorlarning rivoji sabab hech kim
kompyuterlardagi buyruqlar to`plami va to`plamdagi buyruqlar soni bilan
qiziqmaydi.
Shu vaqtdan boshlab RISC va CISC tarafdorlari o'rtasida ulkan g`oyaviy
kurash boshlandi. RISC tarafdorlariga ko'ra, kompyuterlarni loyihalashning eng
yaxshi usuli bu kam sonli oddiy ko’rsatmalarni (buyruqlarni) o'z ichiga olish va
ularning har birini ma'lumotlar yo'lining bir siklida bajariladi. Ya'ni bir nechta
registrda ba'zi arifmetik yoki mantiqiy amallarni bajaradi va natijani registrga
qaytaradi. CISC bajaradigan bitta buyruq o`rniga RISC 4 yoki 5 ta buyruqni bajarsa
ham buyruqlar bajarilishi RISCda CISCga nisbatan 10 marta tez bo`lishi hisobiga
RISC kompyuterlari tez ishlashi ta`kidlangan.

---

99
Kompyuterlar 
bozorida 
RISC 
dominantlik 
qilishi 
hisobiga 
CISC
kompyuterlariga ehtiyoj kamayishi kutilgan, biroq unday bo
`lmadi;
Birinchidan, RISC kompyuterlari boshqa modellar bilan moslashib ishlash
imkoniga ega emas edi. Bu paytda ko`plab kompaniyalar Intel mahsulotlari uchun
ishlab chiqilgan dasturiy ta`minotlarga milliardlab dollarlar tikishgan edi.
Ikkinchidan, Intel CISC arxitekturasida huddi shu g'oyalarni amalga oshira oldi. 486
protsessordan boshlab Intelning protsessorlari ma'lumotlar yo'lining bir siklida sodda
buyruqlarni bajaruvchi RISC-yadroni qo`llay boshladi. Murakkab buyruqlar esa
odatdagi CISC texnologiyasi asosida interpretatsiya qilinadigan bo`ldi. Buning
natijasida odatdagi buyruqlar tezkorlik bilan, kam foydalaniluvchi murakkab
buyruqlar sekinroq bajariladigan bo`ldi.