2-mustaqil ish Mikroiqtisodiyot fani uchun

---

2-mustaqil ish Mikroiqtisodiyot fani uchun
Talabning narx elastikligi va daromadlar elastikligiga ta’rif bering.
Bozordagi talab va taklif oʻzgarishlarini oʻrganayotganda, biz oʻrganishni xohlaydigan bir
oʻzgaruvchi bu umumiy daromaddir, tovar uchun xaridor toʻlagan va sotuvchi olgan miqdor.
Ixtiyoriy bozorda umimiy daromad P x Q shaklida, ya’ni tovarning narxi (P) koʻpaygan sotilgan
tovar miqdori (Q). Buni biz grafikda koʻrishimiz mumkin.
Talab egri chizigʻi ostidagi toʻrtburchakning balandligi P, eni esa Q. Toʻrtburchakning yuzi P x Q
ushbu bozordagi umumiy daromadga teng. 2-chizmada P=4$, Q=100, umumiy daromad 4$ x
100 yoki 400$.
Talab egri chizigʻi boʻylab narx yoki miqdor koʻchsa, umumiy daromad qanday oʻzgaradi? Javob
talabning narx elastikligiga bogʻliq. Agar talab noelastik boʻlsa (3-chizma, (a) qism), narxning
oshishi umumiy daromadning oshishiga sabab boʻladi. Bu yerda narxning 1$ dan 3$ga
koʻtarilishi talab miqdorini 100 dan 80 ga tushushiga sabab boʻladi, demak umumiy daromad
100$dan 240$ ga oshgan. Narxning oshishi P x Q ni ham oshiradi, chunki Q talab miqdoridagi
pasayish P narxdagi oʻsishga nisbatan kichikroq boʻladi.
Agar talab elastik boʻlsa biz qarama-qarshi natijaga erishamiz: narxning koʻtarilishi umumiy
daromadning kamayishiga sabab boʻladi. Masalan, 3-chizmadagi (b) panelda, narx 4$ dan 5$ ga
oshganda, talab miqdori 50 dan 20 ga tushgan, demak umumiy daromad 200$ dan 100$ ga
tushgan. Chunki talab elastik, talab miqdori narxga nisbatan koʻproq oʻzgargan.
Bu chizmadagi misollar ekstremal boʻlishiga qaramasda, ular bir necha umumiy qoidalarni
ifodalydi:
Talab noelastik boʻlganda (narx elastikligi 1 dan kichik), narx va umumiy daromad bir xil
yoʻnalishda harakatlanadi.
Talab elastik boʻlganda (narx elastikligi 1 dan katta), narx va daromad qarama-qarshi
yoʻnalishda harakatlanadi.
Agar narx elastikligi aniq 1 ga teng boʻlsa, narx oʻzgarganda umumiy daromad oʻzgarishsiz
qoladi.