Ф. М. Аюпова, Ю. К. Жабборова г и н е к о л о г и я

Миоманинг клиник белгилари
I. 
Баъзи вақтларда бачадон миомаси ҳеч қандай белгиларсиз кечади, 
аёлларда ш икоятлар бўлмайди, аммо ш ифокорлар проф илактика мақсадида 
аёлларни текш ириш ганда аниқланади. 60-80% ҳолларда беморларда асосий
113

---

белгиларидан бири қон кетиш и \нсобланади. Қон кетиш аломатлари \ам
турли беморларда турлича кечади. Баъзиларида ҳайз цикли узайиш и ёки ҳайз 
вақтида қон м иқдори нин г бироз кўпайиш и- меноррагия кузатилса, баъзи 
бирларида тартибсиз, жуда кўп миқдорда тўхтовсиз қон кетиб, қатто оғир 
турдаги кам қонлик касаллигига олиб келиш и мумкин. (метроррагия).
Қон кетиш м иқдори ў см ан и н и н г катта- к и ч и к л и ги га б оғли қ эмас. 
Ч унки катта ўлчам даги субсероз тугун лар мавжуд бўлганда ҳайз кўриш
мутлақо асоратсиз кечиш и м ум ки н , бунга қарам а-қарш и ўлароқ, майда 
ш и л л и қ ости миома тугун чалари кўп қон кетиш ига, м еноррагик ва ҳатто 
м еном етрорраги к ҳайз ц и к л и бузилиш ига олиб келади.
Ҳ айз 10-12 кунгача давом этиб, жуда кўп м иқдорда қон кетади, бунга 
гиперполим енорея д ейилади
Бундай турдаги қон кети ш и н и н г сабаблари:
1. Бачадон м уш аклари қ и сқ ар и ш и н и н г бузилиш и
2. Бачадон ш и л л и қ қавати ю заси н и н г катталаш иш и
3. Э строген гормон м етаб ол и зм и н и н г ўзгариш и
4. Бачадон ш и л л и қ қавати реген ер ац и я си н и н г сусайиш идан иборат.
Бундай беморда бачадон ш и л л и қ қ авати н и гистологи к текш ириш на-
ти ж асида эн дом етрий қа в ат и н и н г гиперп лазияси (қал и н л аш ган и ) ан и қ- 
ланади. Бачадон ш и л л и қ қ авати н и н г гиперп лазиясида кўп қон кетиш и- 
га қуй и д аги лар сабаб бўлади: тухумдон ф олл и кулл ари персистенц ияси 
н атиж асида организм да ҳаддан таш қари ф ол л и ку л и н ем и я (ф олл и кул и н
м иқдори кўп ай и б кетади) кузатилади, бу эса ўз навбатида бачадон ш ил- 
л и қ қав ат и н и н г узоқ муддат давом и даги п рол и ф ерац и яси ва қал и н л а ш и - 
ш ига олиб келади. Б ун инг оқи батида бачадон ш и л л и қ қ авати н и н г айрим
қи см лари да ж и дд и й ўзгариш лар содир бўлиб, ҳар хил тоиф адаги полиплар 
б ач адон н и н г бутун бўш лиғи катталаш и ш и га олиб келади, қ ал и н л аш ган
ш и л л и қ қават билан тўлдиради. Шу билан бирга организм даги гипер- 
ф о лл и ку л и н ем и я бачадон ш и л л и қ қавати п р о л и ф ер ац и яси н и н г кучайи - 
ш ига олиб келади. Ш и л л и қ қавати н и н г б и р -б и р и н и босиш и натиж асида 
ун и н г ю засида некроз аломатлари содир бўлади. К ей и н ч ал и к некроз бўл- 
ган қ и см л ар н и н г аста-сек и н кўчиб ч и қ и ш и узоқ муддат ва кўп м иқдорда 
қон кетиш ига сабаб бўлади, бундай қон кетиш ига гем оррагик м етропатия 
д ейилади. М етропатия 9% касалларда учраса, қон кетиш и 60% к асал л ар- 
да кузатилад и, ч ун ки узоқ муддат ва а ц и к л и к қон кетиш и, ш и л л и қ ости 
қават ўсмалари кап суласи н и н г ёр и ли ш и д ан қамда ўсма тугун ч ал ар и н и н г 
некрозга учраш идан содир бўлади.
II. 
М иом аларда кўп уч рай ди ган белгилардан ян а бири оғриқди р. Оғ- 
ри қ худди дард тутганга, сан ч и қ қ а ўхш аш бўлиб, а й н и қ са ҳайз кўриш дан 
олдин ва ҳайз кўриш вақтида куч аяди , пастга тортганга ўхшаб зўрайи ш и 
ял ли ғлан и ш д ан кей инги б итиш м алар б орли гидан д арак берадиган белги 
ҳисобланади.
М иомаларда о ғр и қ б ўли ш и н и н г асосий сабаблари:
1. О ғр и қ асосан ўсм ан и н г к а т т а-к и ч и к л и ги га ва ун и н г қаерда 
ж о й л аш ган ли ги га боғлиқ. Агар ўсма бутун к и ч и к ч ан оқ бўш лиғин и 
тўлдириб турган 
бўлса, _ ўсм анин г қўш ни 
аъзоларини босиб 
эзи ш и д ан пайдо бўлади. Ўсма к и ч и к р о қ бўлиб, бачадон н и н г кенг 
б ойлам и орасига ўсиб к и рган , шу билан бирга нерв толаларига я қ и н
ж ой лаш ган бўлса, уларни эзи ш и туф ай ли содир бўлиш и м ум ки н. 
Бу ҳолларда о ғр и қ д оим ий табиатга эга бўлади ва даволаш усуллари 
о ғр и қ н и пасай ти ра олм айди. Бундай ҳолларда эса ж аррохлик йўли 
билан ўсмани олиб таш лаш керак
114

---

2. Бачадон ш и л л и қ қавати остига ж ой л аш ган ўсмаларда ҳайз кўриш
вақтида й и ғи л ган қонни ҳамда ш у билан бирга ш и л л и қ қ ават 
остидаги ўсм ани ҳам бачадондан таш қари га чиқари ш куч ли
дардсимон о ғр и қ пайдо қилади.
Ш и л л и қ қавати остидаги ўсм анин г оёқчаси кенг бўлса, бачадон 
қи сқарганд а таш қ ари га чиқара о лм ай д и , леки н бачадон ўсм ани 
худди ёт нарсадек си қ и б ч и қари ш га и н ти лад и , ч унки ўсма бачадон 
деворини д оим ий қўзғатиб кучли равиш да қи сқариш и сабабли 
о ғр и қ н и н г зўрай и ш и га олиб келади. Баъзан субмукоз тугу н ч а 
цервикал кан ал оғзидан чи қи б қ и н бўш лиғига чиқади.
3. О ғ р и қ п а й д о б ў л и ш и н и н г я н а б и р с а б а б и ў с м а н и н г и н ф е к ц и я л а н и ш и
бўлса, и к к и н ч и д а н , б ачадон нин г ял л и ғл ан и ш и ҳисобланади. К и ч и к
ч ан оқ б ўш лиғид аги аъзоларнин г ял л и ғл ан и ш и бачадон м иом аси 
бирга учраганда 2/3 ҳолларда бем орларда о ғр и қ пайдо бўлади
4. О ғри қ субсероз ўсма оёқчаси б урали б қолган вақтларда ҳам соди р 
бўлади. Ч унки бунда ўсма оёқчаси таркибидаги қон том и рл ар 
буралиб си қ и л ад и ва ўсм анинг о зи қ л а н и ш и бузилади. Бу эса ўсмада 
ялли ғлан и ш содир бўлиш ига олиб келади. Бундай вақтларда зу д л и к 
билан ж арроҳлик ам алиёти қи л и н ад и .
5. Ўсмалар жуда тез катталаш иб ўсганда ҳам оғри қ бўлади, а й н и қ са 
ўсма б ач адон н и н г кенг б ойлам и орасига ўсган ҳолларда ш ундай 
бўлади, ч ун ки бундай вақтларда о ғр и қ ў с м а н и н г қорин пардаси нерв 
толал ар и н и н г рецепторларига таъсири натиж асида содир бўлади.
III. Ў сманинг қ ўш н и аъзоларни б оси ш белгилари кўп и н ч а катта ҳа- 
ж м даги ўсмаларда кузатилади. Л екин к и ч и к ўлчам даги ўсмалар к и ч и к ча- 
н оққа ти қ и л и б қолган ва қалтис ж ой лаш ган бўлса, қўш ни аъзоларга сал- 
бий таъсир қи лади. А гар ўсма б ач адон н и н г о л д и н ги деворида ж ой лаш ган 
бўлса, си й д и к пуф агига таъсир кўрсатади. Б ач адон нин г орқа тараф ид а ва 
бачадон б ўйнида ж ой лаш ган ўсма эса тўғри и ч ак к а таъсир кўрсатади. Баъ- 
зи ҳолларда ўсма ўсиб, си й д и к пуф аги н и ю қорига кўтариб қўяди. Б ундай 
ҳолларда си й д и к чи қари ш кан али узунлаш иб, к ан ал н и н г теш иги тораяд и . 
Бунда б ем орларни нг си й и ш и қи й и н л аш ад и . Агар ўсма тўғри и ч ак н и эзи б 
қўй ган бўлса, бем орл арн и н г ҳожати қ и й и н л аш и б , тўхтаб қолиш и ва қаб - 
зи я т бўлиш и эҳтимол. А йн и вақтда с и й д и к йўлларин и эзиб қўй иб, ги д р о - 
уретер ва ги дронеф роз ҳолатларига ол и б келади.
IV. Беп уш тлик. М иома тухум х у ж ай р ан и н г бачадон бўйлаб ҳаракат 
қ и л и ш и га тў сқ и н л и к қилади. Бачадон бурчакларида ж ойлаш ган и н тр а- 
м урал м иом а бачадон н ай и н и и н тер с ти ц и й қи см и н и ёпиб қўяди. Бундан 
таш қ ари , ан овул яц и я б еп уш тл и к ка олиб келадиган асосий сабаблардан 
бири саналади .