Ф. М. Аюпова, Ю. К. Жабборова г и н е к о л о г и я

Ножўя таъсирлар:
1. О ғ р и қ -п р о с т о г л а н д и н л а р
с е к р е ц и я с и н и
о ш и ш и
н а т и ж ас и д а
юзага келади: эк см ульси я, т ў лғ о қ си м о н оғр и қ л ар , б ач ад о н ва 
о р т и қ л а р н и н г
я л л и ғ л а н и ш
к а с а л л и к л а р и , 
ўз-ў зи д ан
аборт, 
э к т о п и к ҳ о м и л а д о р л и к , хуруж си мон о ғр и қ , қон ли аж р ал м а.
2. Ҳайз ц и к л и н и н г бузилиши: гиперполименорея, альгодисменорея, 
бачадондан ц и к л и к қон кетишлар.
3. Бач адон нин г ял ли ғли ш касалликлари.
4. Экспульсия.
5. Ҳомиладорлик.
6. П ерф орац ия (бачадон теш и л и ш и )
БИВ иш латадиган аёлларга тавси ялар
1) б иринчи текш ирув БИВ қ ў й илганд ан 3-5 кун ўтгач ўтказилади.
2) ж инсий ҳаётни т и клаш фақат кўри кд ан кейин рухсат б ерилади
3) қайта кўри к ҳар 3-6 ойда амалга ош ирилади
4) Беморга ҳар цикл пайтида ипчаларини пайпаслаб кўриш ни ўргатиш.
5) ҳарораткўтарилганда, қорин паст и д ао ғр и қ, п ат ол оги каж ралм аларда 
ва ҳайз ц и к л и ўзгарганда ш ифокорга мурожаат қ и л и ш керак.
ГОРМОНАЛ КОНТРАЦЕПЦИЯ
Бу орал кон трац ептив (ОК) препаратлар ҳам дей илади , булар таблетка 
ҳолида бўлиб, ҳар бир таблетка эстроген ва прогестерон сақ л ай д и . Шулар- 
дан ярина, ж ан и н , диане-35,логест, т рикви л ар, мик рогинон, ригевидон, 
новинет, регулон ва бош қ алар кенг қўлл ан и лад и (81 расм).
ОКларнинг репродуктив системага таъсири: 
гипоталамо-гипоф изар J1Г ва
196

---

Ф С Г миқдори пасайиб кетади. Овуляция бўлмайди, тухумдонлар ўлчамлари 
кичрайиб уни структураси функционал жиҳатлари ўзгаради, эндометрий- 
да пролифератив ўзгаришлар юзага келади, бачадон бўйни гиперсекреция 
ва бачадон цервикал к ан али н и н г ш и лл и қли ф изик-кимиёвий хусусиятлари 
ўзгаради. Контрацептив эф ф екти 100% бўлиб ҳисобланади. ОК таркиби- 
даги эстроген ва гестаген компонентларига кўра монофазали ва кўп фаза- 
ли ОКларга бўлинади, буларни умумий қабул қ и л и ш тартиби ц и к л н и н г 1 
кунидан 1 таблеткадан бир хил вақтда 21 кун мобайнида кейин 7 кун дам 
олиш берилади ва ян а юқоридаги каби ичиб бошланади, бу м оноф азали 
ОКлар учун кўп ф азали ОКларни қабул қи ли ш да \ а й з цикли бош ланган- 
дан 1 таблеткадан ичилади ва 21 кун давомида 7 кун дам олиш.