M. F. Ziya yeva, G. X. Ma VL yano va ginekologiya

0 ‘sm alarn i x a v fsiz va xa vfli gu ru h larga ajratish
Xavfsiz o ‘s m a l a r t o ‘q i m a ichiga o ‘sib kirish, ularn i buzish 
va m e t a s t a z hosil qilish xususiyatiga ega b o ‘lm ay, 
o ‘sib 
borish i d a v o m i d a y o n t o ‘q im a la r n i siljitib, o r g a n iz m d a c h u q u r
o ‘z g a rish la r keltirib c h iq a r m a y d i.
X avfli o ‘sm alar 
t o ‘q i m a ic h ig a kirib b o r a d i, u l a r n i n g
rivojlanishini b u z a d i h a m d a q o n va lim fa to m irla ri orq a li y a q in
139

---

va u z o q d a g i a ’zo va t o ‘q im a la rg a ta rq a lib m e ta s ta z hosil qiladi, 
o r g a n i z m n i h o ls iz la n tir ib , o z i b - t o ‘zib k e tis h g a , o x i r - o q i b a t
o 'l i m g a olib kelishi m u m k in .
X avfsiz o ‘sm alar 
t o ‘s a t d a n p a y d o b o N m a y d i. 
U l a r n in g
p a y d o boNishiga k o ‘p h o lla rd a u z o q d a v o m e ta d ig a n rakoldi 
h o l a t l a r i s a b a b b o N a d i.
B u l a r g a
l e y k o p l a k i y a ,
k r a u r o z ,
b a c h a d o n b o ‘yni polipi, b a c h a d o n b o 'y n i eroziyasi, e k tr o p io n
kiradi.
Leykoplakiya —
shilliq q av a t u s tid a sal b o ‘rtib tu ru v c h i, 
to v la n u v c h i o q d o g 1 k o 'rin ish id a g i o ‘sm a. A so sa n , kichik jin siy
lablar, k litor atrofi va q in s o h a sid a boNadi. T a r q a lis h chegarasi 
a n i q sez ilib t u r a d i , o ‘sg an sari le y k o p la k iy a q a lin la s h a d i. 
Kasallik q ic h ish ish b ila n kec h ad i.
K rauroz —
tashqi jin siy a ’z o la r t o 'q i m a l a r i n i n g atrofiyasi 
va b u rish ib qolishi bilan n a m o y o n boN adi, shilliq q av a t va 
teri elastikligini y o ‘q o ta d i, tabiiy d o g N a r ra ngsizlanadi. 0 4 a
y u p q a la s h g a n sh illiq q a v a t p e r g a m e n t q o g 'o z i k o ‘rin is h in i 
oladi. R ivojlanib b o ru v c h i atrofiya k lito rn in g , kichik va katta 
la b la rn in g tekislanishiga, q in g a kirish jo y in in g keskin to ray i- 
s h ig a o lib k elad i. 
B e m o r n i q i c h i s h i s h , siy d ik a jra s h i va 
d efekatsiya v a q tid a o g ‘riq, jinsiy h a y o tn in g qiyinlashishi kabi 
n o x u sh lik la r b e z o v ta qiladi. 
K o 'p i n c h a ik k ila m c h i infeksiya 
q o ‘shiladi.
K o ‘p h o lla rd a k ra u ro z va leykoplakiya birga u c h r a y d i, 
b u n d a y h o lla rd a kasallik xavfli o ‘s m a g a ay lan ish i m u m k in .
T a s h q i j i n s i y a ’z o l a r va q i n n i n g
r a k o ld i
h o l a t l a r i n i
d a v o la s h b i r m u n c h a q iy in lik tug*diradi. D a v o la s h d a u m u m i y
q u w a t l o v c h i ( m e h n a t va d a m o lis h n i t o 'g 'r i y o 'lg a q o 'y i s h ,
a c h c h i q , s h o ‘r o v q a tla r va spirtli ic h i m li k l a r iste ’m o l qilish n i 
c h e g a r a l a s h ) , d e s e n s i b i l i z a t s i y a l o v c h i
t e r a p i y a n i
q o N l a s h ,
tr a n k v iliz a to r la r b u y u rila d i. M a h a lliy 10% li a n e s te z i n va 2% 
li d i m e d r o l m a z i ,
2% 
li r e z o r s in li b o g N a m la r , 0 , 1 % li 
g i s ta m in e r itm a s i q o 'l l a n i l a d i , s h u n i n g d e k , n o v o k a in li b lo k a d a
qilinadi.
B a c h a d o n b o 'y n i n i n g rakoldi h o latlariga: p olip, b a c h a d o n
b o ' y n i e ro z iy a si va e k t r o p i o n k irad i. 
R a k o ld i j a r a y o n l a r i
t u g ‘m a yoki o rttirilgan x arak terd a g i p a to lo g ik holat boNib, 
u n in g a so sid a m a ’lum b ir s h a r o itd a b a c h a d o n b o 'y n i raki 
rivojlanadi.
Bachadon bo‘y n i polipi
— b a c h a d o n b o 'y n i s o h a s id a n
140

---

o ‘sib cliiqib, k a m u c h r a y d i va k o ‘p i n c h a e n d o m e t r iy xa sta - 
ligidan rivojlanadi.
B a c h a d o n b o 'y n i e ro ziy a s i —
b a c h a d o n b o ‘y n i q in
q is m in in g yem irilish i, c h a q a la n is h i.
E ktropion —
a so s a n t u g 'u r u q v a q tid a b a c h a d o n b o 'y n i 
y irtilish in in g sifatsiz c h o k l a n g a n s o h a s id a rivojlanadi. B a c h a ­
d o n b o 'y n i n i q in o y n a l a r i , k o l p o s k o p y o r d a m i d a k o 'r is h
n a t i j a l a r i g a
q a r a b t a s h x i s q o ' y i l a d i .
S h i l l e r n a m u n a s i
( b a c h a d o n b o 'y n i 2% li 
Lyugol e r itm a s i b ilan a r tilg a n d a
z a r a r la n g a n so h a b o 'y a lm a y d i ) , sitologik te k sh irish va biopsiya 
natijalari h a m a n iq tashxis q o 'y is h g a i m k o n beradi.
B a c h a d o n b o 'y n i rakoldi kasalliklarini d av o lash konservativ 
v a ja r r o h li k y o 'li b ilan o 'tk a z ila d i.
Y a llig 'la n ish ja r a y o n i n i y o 'q o tis h u c h u n t o 'q i m a trofikasi 
(o z iq la n is h i) n i y a x s h ila s h g a q a r a tilg a n k o n se rv a tiv d a v o la sh
(qin v a n n a la r i, yog'li t a m p o n l a r , g o r m o n a l m a l h a m , m a z la r) 
ta v s iy a e ti l a d i . A t i p i k h u j a y r a l a r b o ' l m a s a , k o a g u l a t s i o n ,
k r i o j a r r o h l ik v a j a r r o h l i k y o 'l l a r i b i l a n b a c h a d o n b o 'y n i
am p u ta ts iy a s i o 'tk a z ila d i.
E n d o m e t r i y n i n g rakoldi kasalliklariga a d e n o m a t o z , a d e n o -
m a t o z p o lip la r va e n d o m e t r iy n i n g atipik giperplaziyasi kiradi. 
E n d o m e t r i y g ip e rp la stik j a r a y o n in i ng k o 'rin ish i b o 'lib , b u n d a
k o 'p i n c h a q o n ketish h o la ti kuzatiladi.
T ash x is a n iq y ig 'ilgan a n a m n e z , gin ek o lo g ik k o 'r is h va 
as p ira tn i sitologik te k sh irish , g istero sk o p iy a natijalariga asosan 
qo'y ilad i.
G ip e r p la s tik ja r a y o n l a r a n iq la n g a n d a , aso sa n , m e n o p a u z a
d a v r id a e h tiy o t b o 'lis h ta la b etiladi. B u n d a y kasa lla r „xavfli" 
g u r u h g a kiradi.
U l a r d is p a n s e r n a z o ra tig a o lin ib , d o i m o tek sh irib tu rilad i 
va d a v o c h o r a l a r i o 'tk a z ila d i.