Абу жахи тарвузи Bryonia alba L

Ҳужайра пўстининг тирқишлари
– бир ҳужайралиларда протопластни 
ташқи муҳит билан, кўп ҳужайралиларда қўшни билан плазмодесмалар орқали 
алоқани таъминлайди. Тирқишларнинг ўлчамлари 12 дан 60 гача, қисман 90 нм 
гача боради. 
Ҳужайрадан ташқаридаги ҳазмланиш
– махсус ҳужайраларда ҳосил 
бўладиган гидролитик ферментларни ташқарига чиқиб, ҳазмланишни амалга 
ошириши. Бу ҳолат ҳашаротхўр ўсимликларга хос. 
Ҳужайра цикли
– ҳужайрани ҳосил бўлганидан ҳалокатигача даври. 
Ҳужайрасиз ўсимликлар
- катталиги 1 см дан 1 м гача бўлган, бирок, 
айрим ҳужайраларга ажралмай, кўп мағизли (кўп ядроли) каттагина бир 
ҳужайрадек кўринадиган тубан ўсимликлар. Буларга мисол қилиб айрим сувўт 
ва замбуруғларни кўрсатиш мумкин. 
Ҳужайра шираси
- ўсимлик ҳужайрасининг вакуолини тўлдирувчи рангли 
ѐхуд рангсиз суюқлик. Ҳужайра шираси таркибида қанд, оқсил, ошловчи 
моддалар, кислота, алкалоид ва ҳоказоларнинг эритмаси бор. 
Ҳужайра қобиғи
- ҳужайра ичидаги органоидлар ва моддаларни ўраб 
турувчи парда, қобиқча. Бу қобиқча, асосан, целлюлозадан иборат. 
Ҳужайра қоплами
– кўк-яшил сувўтларда протопластни ўраган: ҳужайра 
пўсти, шиллиқ ўрама (найсимон шиллиқ ҳосила), эукариотларда протопластни 

---

388 
ташқи таъсирларга чидамлигини таъминлайдиган, кўринишидан турли туман 
бўлади. 
Ҳужайранинг қўшимча тузилмалари
– бир қатор тузилмалар метабо-
лизм жараѐнида ҳосил бўлади, уларга полиэдрал тана (карбоксисомалар), циа-
нофициан гранулалар, полифосфат гранулалар, гликоген гранулалари ва ли-
пидлар киради. 
Ҳужайрадаги ҳазмлаш
– ўсимликлардаги ҳазмланиш фақат цитоплазмада 
эмас, вакуолаларда, пластидларда, оқсилли таначаларда, сферосомаларда ҳам 
ҳазмланиши.