O 'z b e k is t o n r e s p u r L ik a s L o L iy va o 'r t a m a X s u s t a 'l I m V a z ir L ig I

darslikda o'quv m aterialiyetarlicha bo'lishi, qisqa, mazmunli, tushunarli, izchil
berilishi;
darslik oddiy, bolalarga tushunarli tilda yozilishi, rasmlarga boy bo ‘lishi kerak;
dars/ikdagi material muntazam tartib bilan joylashtirilishi;
dars/ikdagi material bo/alarning yoshiga qarab ravshan bayon etilishi.
A xloqiy tarbiya. K om enskiy yoshligidan boshlab bolada axloq va odob hosil 
qilish kerakligini aytadi. U m ardlik, o 'z in i tu ta bilish, chidam lilik, vaqt va vaziyat 
talab q ilg an id a foyda y etk az ish g a tav y o r b o ‘!ib turish, burchni ado qilish kabi 
xislatlarni inson fazilati deb biladi. Shu asosiy fazilatlardan tashqari kam tarlik, 
m o ‘m in-qobillik, k ish ilarg a xayrixohlik, pokizalik, puxtalik, xushm uom alalik, 
kattalarni hurm atlash, m ehnatsevarlik xislatlarni tarbiyalashni ham m uhim vazifa, 
deb hisoblaydi.
Kom enskiy axloqiy tarbiyaning quyidagi vositalarini ко 'rsatadi:
- ota-ona, о ‘qituvchi, о ‘rtoqlar namunasi;
- bolalarga y o ‘l-yo 'riq ко 'rsatish;
- bolalarlar bilan suhbatlar о ‘tkazish;
279

---

- 
mashqlar о tkazish;
- 
yalqovlik, о ‘ylam ay ish qilishga, intizomsizlikka qarshi kurashish.
K o m en sk iy in tizom ning katta aham iyati borligini k o 'rs a tib , “ In tizo m siz 
m aktab bam isoli su v siz te g irm o n d ir” d egan chex m aqolini k eltirad i. U o ‘rta asr 
m ak tab larid a kaltak v o sitasi bilan o 'rn a tila d ig a n intizom ga qarshi ch iq ad i. 
B o lalarg a insoniy m u o m alad a boMishni tav siy a etadi. Intizom : o ‘q itu v ch in in g
n a m u n a k o ‘rsatish i, sam im iy. o ch iq x ayrixohligi, o ‘qituvchining bo lag a b o ‘lgan 
to ‘g ‘ri m unosabati (a g a r u bolani sevsa, uning y ax sh i b o ‘lishini istasa, darsi 
m azm u n li b o ‘Isa, tu sh u n tira o lsa in tizo m lilik v u ju d g a keladi), bolani k o ‘p ch ilik
o ld id a, o ‘rtoqlari o ‘rtasid a o q ilo n a m aqtash yoki qoralash in tizo m lilik k a o lib k eladi, 
d ey d i. K om enskiy y aratg an p ed ag o g ik a ja h o n m ad an iy atig a q o ‘shilgan k atta 
h issad ir. U ning qarashlari h o zirg ach a o ‘z aham iyatini y o 'q o tg a n i y o ‘q.