Neftni qayta ishlash sanoatining taraqqiyoti

 

TEXNOLOGIK KLASSIFIKASIYA 

Texnologik klassifikasiyalash juda katta amaliy axamiyatga ega. Neftning asosi 

sifatida  uning  ko’rsatgichlari  olinadi.  Bunda  neft  u  eki  bu  neft  mahsulotlari  olish 

uchun xomashe bulib xizmat kiladi. Bu klassifikasiyaning eng asosiy bosh tavsiyasi; 

u  eki  bu  neftni  qayta  ishlashda  uta  rasional  sxemani  tanlab  olish,  xamda  olingan 

mahsulotlarni sifatini taxlil kilishdan iborat. 

Bu  texnologik  klassifikasiyaga  asosan  neft  3  ta  sinfga  (I,  II,  III)  bulinib 

o’rganiladi. Masalan oltingugurni mikdorini neftda va neft mahsulotlarida aloxida 

xolda  o’rganiladi.  Tinik  rangli  neft  mahsulotlari  (T

1, 

T

2

,  T

3

)  ga  fraksiya  bo’yicha 

bulinadi,  ya’ni  bunda  temperatura  350

0

  S  gacha  ekanligi  inobatga  olinadi.  Turt 

guruxga (M

1

, M

2

, M

3

, M

4

) – neft moylari; ikki guruxga (I

1

, I

2

) kovushkoklik indeksi 

bo’yicha ba’zaviy moylar, 3 xil tipdagi (P

1

, P

2

, P

3

) – parafinli moylar kiradi. 

To’laligicha  neft  sinflar,  guruxlar,  xamda  xillarining  ketma  ketligi  bo’yicha 

tashkil  topganligi  orqali  xarakterlanadi.  Kam  oltingugurt  birikmali  neftda 

oltingugurtning  miqdori  0,5%  mass.  gacha;  benzinda  0,15%,  reaktiv  yoqilg’isida 

0,1%, dizel yoqilg’isida 0,2%. Agarda birortasida oltingugurt  miqdori  belgilangan 

miqdoridan ko’p bo’lsa, u holda neft oltinguturt birikmali deyiladi. 

Oltinguturtli  neftda  oltingugurtning  miqdori  0,5  dan  2,0%  gacha  dizel 

yoqilg’isida 1,0% gacha. 

Yuqori oltingugurt birikmali neftda oltinguturtni miqdori 2%dan ko’p bo’ladi.  

350°  S  gacha  qaynovchi  fraksiyalarning  miqdoriga  qarab  neftlarni  uch  xilga 

bo’linadi. T

1

 — 45 % dan ko’p. T

2

 — 45 — 30%, TZ —30% dan kam. 

Yog’  fraksiyalarini  miqdoriga  qarab:  M

1

  —  25%  dan  ko’p,  M

2

  —  25-15% 

gacha, M

3

 - 15% dan kam. 

Parafinlar miqdori 15%gacha bo’lib, undan deparafinizasiya qilmasdan reaktiv 

yoqilg’isi va qishki dizel yoqilg’isi (t

qotish.

 -45°C)  xamda surkov  moy  mahsulotlari 

olish  mumkin  bo’lsa  —  kamparafinli  neft  deyiladi  —  P

1

.  Agarda  shu  sifatli 

mahsulotlarni birontasini olish mumkin bo’lmasa, u holda parafinli neft deymiz — 

P

2

. 

Tarkibida 60%dan ko’p parafinlari bo’lsa yuqoriparafinli — P

3

 neft deyiladi

.