I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar 1-§. Jismlarning harakati mexanik harakat

Tekis harakatlanayotgan jismning harakatlanish vaqtini topish 
uchun shu vaqt davomida bosib o‘tgan yo‘lni tezlikka bo‘lish kerak.
Masalan, jism 12 m/s tezlik bilan tekis harakatlanayotgan bo‘lsa, u 60 m yo‘l-
ni t =  sυ  = 60 m = 5 s da bosib o‘tadi. 
Tezlik  grafigi
Tekis harakatda t vaqt orta borishi bilan jism tezligi o‘zgarmay qolaveradi. 
Masalan,  to‘g‘ri  chiziqli  tekis  harakat  qilayotgan  jismning  boshlang‘ich 
tezligi  10  m/s  bo‘lsa,  10  s,  20  s,  30  s,  40  s,  50  s  dan  keyin  ham  uning 
tezligi  10  m/s  ga  teng  bo‘laveradi.  Bu  holda  tezlik  grafi gi  ni  28-a  rasmda 
ko‘rsatilganidek  tas virlash  mumkin.  Umumiy  hol  uchun  aytish  mumkinki, 
tekis  harakatda  tezlik  grafigi  vaqt  o‘qiga  parallel  bo‘lgan  o‘zgarmas  to‘g‘ri
chiziqdan  iborat  bo‘ladi.  Harakatlanish  vaqti  t  ga  to‘g‘ri  keluvchi  grafik 
12 m/s
.

---

33
II bob. To‘g‘ri chiziqli harakat
ostidagi  shakl  to‘g‘ri  turtburchak  bo‘lib, 
bu  turtburchakning  yuzi  son  jihatdan  jism
o‘tgan  yo‘l  s  ga  teng  bo‘ladi  (28-b  rasm).