Microsoft Word А. К. Ибрагимов

Sport o’yinlari bo’yicha musobaqalarni tashkil qilish, o’tkazish va hakamlik qilish  
Bet 11 
etuvchi jamoalar soni toq bo’lsa, har bir vertikal chiziqnig ostida 
yoki ustida turuvchi raqamlar mazkur taqvim kuni (shu turda) 
o’ynamaydigan jamoa ekanini ko’rsatadi.
Jamoalar soni juft bo’lganda (masalan, jamoalar soni o’nta 
bo’lganda) ko’rsatilgan (vertikal chiziqning ostida yoki ustida) 
raqamlar (jamoalar) oxirgi raqamlar (o’ninchi) bilan o’ynaydilar.
Turlar bo’yicha o’yinlar jadvali bo’sh raqamli jamoalar (vertikal 
chiziq ostida yoki ustidagi raqamlar) bilan so’nggi raqamli jamoa 
o’yinini hisobga olgan holda tuziladi (yuqoridagi misolda 1-raqam 
bilan, 10-raqam bilan va hokazo).
Odatda, tur jadvalida birinchi bo’lib ko’rsatilgan jamoa maydon 
egasi hisoblanadi. Shuning uchun qur’aning oxirgi raqami (masalan, 
musobaqada qatnashuvchi jamoalar o’nta bo’lganda 10-raqam) har 
bir turdan keyin o’rin almashib turadi. Qolgan bellashuvchi jamoalar 
vertikal chiziqning o’ng tomonida turuvchi raqamdan boshlab 
tuziladi.
Shunday qilib, bu usulda jamoalarning har bir turda navbat 
bilan maydon almashishiga qat’iy rioya qilinadi.
Ikkinchi usul («qatorasiga»). O’yinlar taqvimini o’yinda 
ishtirok etuvchi hamma jamoalarni bir qatorga juft-juft qilib yozish 
usuli bilan tuzishda maydonlar almashishining avvalgidek shartlari, 
ya’ni uchrashuv «egasi» huquqi saqlanadi. Mazkur usulda 
jamoalarning juft soni olinadi (masalan, agar musobaqada 7 jamoa 
qatnashsa, o’yinlar taqvimi 8 jamoaga tuziladi; agar 9 ta jamoa 
bo’lsa, 10 jamoaga tuziladi va hokazo).
8 ta jamoa bo’lganda birinchi taqvim kuni quyidagi tartibda 
tuziladi: bir qatorda birinchi raqam oxirgi 8-raqam bilan, ikkinchi 
raqam oxirgi raqamdan oldingi 7- raqam bilan birlashtiriladi, ya’ni 
bir-biri bilan o’ynovchi jamoa aniqlanadi va hokazo. Shunda 
quyidagi jamoalar bellashadigan bo’lib chiqadi: 1-8, 2-7, 3-6, 4-5.
3-jadval