Universitetining pedagogika instituti maktabgacha

I bosqich. 
I sinfning boshidayoq, qoʻshish va ayirish amallari ma’nosini oʻzlashtirish 
bosqichida bolalar bunday ifodalarni oʻqiydi: «Beshga birni qoʻshsak, olti hosil boʻladi», «Sakkizdan 
uchni ayirsak, besh chiqadi». Misollarning yozuvdagi « + » va « – » belgilarining ma’nosi ushbu alomat 
boʻyicha oʻzlashtiriladi: koʻpayadigan (kamayadigan) boʻlsa, demak, qoʻshamiz (ayiramiz), demak « + 
» (« – » ) belgisini qoʻyish kerak. Birinchi sinfdan boshlab ifodalarning nomlari kiritiladi: 
1.
3 + 2. Bu 3 va 2 sonlarining yigʻindisi. U 5 ga teng. 
2.
6 – 4. Bu 6 va 4 sonlarining ayirmasi. U 2 ga teng. 
“Do‘stini top” o‘yini. 
O‘quvchilar Mushukvoy tayyorlab kelgan topshiriqni guruh bilan 
hamkorlikda bajaradi. Har ikkala qatordagi misollarni yechadi. Natijaga ajratilgan ranglar bilan jadval 
ichi bo‘yaladi. 
Bu o‘yinlar orqali o‘quvchilarni matematikaga bo‘lgan qiziqishi va ishtiyoqini o‘stirish mumkin. 
O‘quvchilar bu singari o‘yin topshiriqlarni ishtiyoq bilan bajaradi. 
II bosqich.
Ikkinchi bosqichda matematik ifodalar bilan tanishish koʻpincha
1- bosqich 
amallari deb ataladigan 
4 + 5 – 3, 3 + 3 + 3, 8 – 2 – 2, 10 – (3 + 4) 
kabi ifodalar va 
2- bosqich 

---

75 
amallari deb ataladigan 
8 : 2 ∙ 3, 5 ∙ 4 : 10, 3 ∙ 2 ∙ 4, 20 : 2 : 5 
kabi ifodalar xosdir. Bunday ifodalarni 
hisoblash usullarini ochib berayotib oʻqituvchi matematiklar bunday ifodalarning qiymatlarini, 
ularda amallar qanday tartibda yozilgan boʻlsa shu tartibda bajarib hisoblashga kelishib 
olganliklarini aytadi va bunday ifodalarni oʻqishni oʻrgatadi: 
1.
4 + 5 – 3 - «Toʻrtga beshni qoʻshing va natijadan uchni ayiring»; 
2.
5 ∙ 4 : 10 - «Beshni toʻrtga koʻpaytiring va natijani 10 ga boʻling».