Transport vositalarining elektr jixozlari va elektron tizimlari

III. Yakuniy baxolash 
 
Yakuniy baholashda (YaB) fanining semestr davomida o‟tilgan hajmi doirada 
talabalarni bilimi baholanadi. YaB turi tayanch so‟z va iboralarga asoslangan yozma 
usulda o‟tkaziladi. 
«
Transport vositalarining elektr jixozlari va elektron tizimlari
» fanidan yakuniy 
baholash uchun savollar. ( yozma) 
 
1. O‟zbekistonda avtomobil sanoatini rivojlanishining ahvoli va istiqbollari haqida 
nimalarni bilasiz ? 
2. Avtomobillarning elektr va elektron jihozlari necha gruppaga bo‟linadi ? 
3. Avtomobillarda qanday elektr energiya manbalaridan foydalaniladi ?
4. Qanday maqsadda bir turdagi elektr energiya ikkinchi turdagi elektr energiyaga 
aylantiriladi (past kuchlanishli tok yuqori kuchlanishli tokka) aylanadi ? 
5. Elektr va elektron jihozlarining avtomobillarni ishlash unumdorligini oshirish, yonilgi 
sarfini va atrof muhitga zararli ta‟sirini kamaytirish, harakat xavfsizligini oshirishdagi 
tutgan o‟rni qanday ? 
6. Transport vositalarini elektr jihozlarining rivojlanish istiqbollari, bu sohada ilm-fan va 
texnika yutuqlari qanday ?
7. Elektr jihozlarning avtomobilda ishlash sharoitlari haqida nimalarni bilasiz ? 
8. Elektr va elektron jihozlarni turli sharoitlarga moslab chiqarilishi va ularga qo‟yiladigan 
Davlat standartlarining talablari yozing ? 
9. Transport vositalarini elektr jihozlarining umumiy sxemasini alohida funktsional 
tizimlarga bo‟linishi ko‟rsating ? 
10. Avtomobillarga o‟rnatiladigan elektr energiya iste‟molchilarning asosiy gruppalarini 
yozib bering ? 
11. Avtomobillarga o‟rnatiladigan tok manbalari haqida yozing ? 
12. Avtomobillarda ko‟pincha qaysi generatorlar ishlatiladi, turlari haqida yozing? 
13. Ta‟minot tizimining vazifalari tushuntiring ?
14. O‟zgarmas tok generatorining tuzilishi haqida yozib bering ?
15. O‟zgaruvchan tok genratorining tuzilisha haqida yozib bering ?
16. O‟zgarvchan tok generatorlari qanday qismalariga ega va ular qanday ulanadi ? 
17. O‟zgarmas tok generatorlari qanday qismalariga ega va ular qanday ulanadi ?
18. Generatorlariga qanday texnikaviy xizmat ko‟rsatiladi ? 
19. Generatorlarning tashqi, tok-tezlik, tezlik-rostlash, ishchi elektr tavsifnomalarini 
tushuntiring ?
20. Xar-xil turdagi avtomobil generatorlarining afzallik va kamchiliklarini tushuntiring? 
21. Doimiy magnitlar yordamida uyg‟otiladigan oddiy o‟zgaruvchan tok generatorlari 
qanday tuzilgan ?

---

219 
22. Elektromagnit yordamida uyg‟otiladigan va uyg‟otish chulg‟ami aylanadigan 
o‟zgaruvchan tok generatorining tuzilishi haqida tushuntirib bering ?
23. Elektromagnit yordamida uyg‟otiladigan va uyg‟otish chulg‟ami qo‟zg‟almaydigan 
o‟zgaruvchan tok generatori qanday tuzilgan ? 
24. Generatorda induktsiyalangan 3 fazali o‟zgaruvchan tokni to‟g‟rilash tamoillari qanday 
?
25.Nima uchun o‟zgaruvchan tok generatorlari bilan birga rele-rostlagichlar o‟rnatilishi 
lozim ? 
26. Kontakt tranzistorli rele – rostlagich qanday tuzilgan ?
27. RR362-B rele-rostlagichi tuzilishi haqida ma‟lumot yozing ?
28. Rele-rostlagichdagi mavsumiy rostlash qayta ulagichning vazifasi nima va ulardan 
qanday foydalaniladi ? 
29. 
Mavjud rostlagichlarning turlari qanday ? 
30. Rele-rostlagich qanday asboblardan tuzilgan va ularning vazifasi nima ? 
31. Elektromagnit kuchlanish rostlagichini tuzilishi va ishlashi printsipini tushuntirib 
bering ? 
32. Rele-rostlagichning xarakterli nuqsonlari qanday va ular qanday bartaraf etiladi ? 
33. Oddiy qo‟rg‟oshin-kislotali akkumulyator qanday tuzilgan ? 
34. ”Xizmat ko‟rsatilmaydigan” va “Kam xizmat ko‟rsatiladigan” akkumluyatorlar haqida 
ma‟lumot yozing ? 
35. Qo‟rg‟oshin-kislotali akkumulyatorlardagi kimiyaviy jarayonlar qanday paydo bo‟ladi 
? 
36. Qo‟rg‟oshin-kislotali akkumulyatorni zaryadlash va zaryadsizlashda qanday kimyoviy 
jarayonlar kechadi? 
37. Akkumulyator sig‟imi nima va u nimaga bog‟liq ? 
38. Separatorlar, musbat va manfiy plastinkalar qanday materialdan yasaladi ? 
39. Elektrolit qanday tayyorlanadi ?
40. Akkumulyatorlarning asosiy ko‟rsatkichlari nimalardan iborat ? 
41. Akkumulyator batariyasini belgilanishi haqida yozing ? 
42. Elektrolit zichligi deganda nima tushuniladi va iqlim sharoitlariga qarab u qanday 
bo‟lishi kerak ? 
43. Akkumulyator batareyasi qanday zaryadlanadi va uning zaryadlanganligini nimadan 
bilish mumkin ? 
44. Xizmat ko‟rsatiladigan akkumulyatorlarni ishlatishda qanday qoidalarga rioya qilish 
kerak ? 
45. Akkumulyatorlar batareyasiga texnikaviy xizmat ko‟rsatishga oid ishlarni yozib bering 
? 
46. Ishqorli akkumulyatorlarning haqida nimalarni bilasiz ? 
47. Yarim o‟tkazgichlar qanday xususiyatlarga ega ? 
48. Qanday moddalar yarim o‟tkazgichlar gruppasiga kiradi ? 
49. Elektron va teshikli o‟tkazuvchanlik qanday hosil bo‟ladi ? 
50. Agar yarim o‟tkazgich tok manbaiga ulansa, elektron teshikli o‟tishda qanday 
jarayonlar sodir bo‟ladi ? 
51. Yassi yarim o‟tkazgichli diod qanday tuzilgan va u qaerga ishlatiladi ? 
52. Stabilitron (tayanch diod) qanday ishlaydi ? 
53. Yarim o‟tkazgichli triod qanday tuzilgan ? 

---

220 
54. Baza, emitter va kollektor tok manbai bilan qanday ulanadi ? 
55. Startyorlarning tuzilishi, ishlash printsipi va konstruktsiyasining o‟ziga xos tomonlari 
haqida yozing ? 
56. Startyorining yuritish mexanizmi qanday tuzilgan ? 
57. Ishga tushirish tizimining tarkibiy sxemasi va tahlili ? 
58. ST130-B startyorini tuzilishi nimalardan iborat va uni qanday boshqariladi ?
59. Elektromagnit ulagichli startyor sxemasi qanday zanjir hosil qiladi ? 
60. Startyorlarning xarakterli nuqsonlari va ularni bartaraf etishni yozib bering.
61. Batareyadan o‟t oldirish tizimi qanday asboblardan tashkil topgan ? 
62. Elektron o‟t oldirish tizimlarining turlarini yozing ? 
63. B-1 induktsion g‟altagi qanday tuzilgan ? 
64. Batareyadan o‟t oldirish tizimdagi uzgich-taqsimlagich qanday tuzilgan va qanday 
ishlaydi ? 
65. Xolli datchiklari o‟rnatilgan kontaktsiz-tranzistorli o‟t oldirish tizimlari qanday ? 
66. Uzgichning markazdan qochirma rostlagichi qanday tuzilgan va qanday ishlaydi ? 
67. Vakuum rostlagichlari qanday tuzilgan va qanday ishlaydi ? 
68. Uzgich-taqsimlagich oktan-korrektorining tuzilishi haqida yozib bering ? 
69. Uzgich-taqsimlagichlarga texnikaviy xizmat ko‟rsatishda qanday operatsiyalar 
bajariladi ? 
70. O‟t oldirish tizimining turlari to‟g‟risida yozing ? 
71. Batareyadan o‟t oldirish tizimi qanday asboblardan tuzilgan ? 
72. Batareyadan o‟t oldirish tizimda qanday xarakterli nuqsonlar bor va ularni bartaraf 
qilish usullarini yozib bering ?
73. Kontakt-tranzistorli o‟t oldirishning tizimi qanday tuzilgan ? 
74. Kontakt-tranzistorsiz o‟t oldirish tizimi qanday tuzilgan ? 
75. O‟t oldirishni ilgarilatish burchagi va uni aniqlovchi omillarni yozing ? 
76. SHamlarning dvigatelda ishlash sharoitlari to‟g‟risida ayting ? 
77. O‟t oldirish shamlarining tuzilishi va uning o‟ziga xos tomonlari to‟g‟risida 
tushuntiring ? 
78. O‟t oldirish shamlarining issiqlik tavsifnomasi tushuntiring ? 
79. CHo‟g‟lanish soni to‟g‟risida tushuntiring ? 
80. SHamlarning belgilanishi qanday ? 
81. IYoDlariga o‟t oldirish shamlarini tanlash qanday ? 
82 O‟t oldirish tizimlarida radio xalaqitlarni tuzilishi qanday ? 
83 Ekspluatatsiyada o‟t oldirish tizimlarini diagnostika qilish qanday ?
84 O‟t oldirish tizimlaridagi nosozliklar ayting ? 
85. Kondensatorlar to‟g‟risida ayting ?
86. Ekspluatatsiyada o‟t oldirish asboblariga xizmat ko‟rsatish va ularni rostlash qanday ? 
87 Nazorat-o‟lchov asboblarining vazifasi va ishlash printsipiga ko‟ra bo‟linishini ayting ? 
88. Asboblarga bo‟lgan talablar va ularning ish sharoitlari qanday ? 
89. Temparaturaning o‟lchash asboblari: elektr-issiqlik impulьsli, magnitoelektr 
(logometrik) jihozlarni ishlashi va tuzilishini tushuntiring ? 
90. Bosimni nazorat qiluvchi asboblar: mexanik, elektr-issiqlik impulьsli, magnitoelektr 
(logometrik) jihozlarni ishlashi va tuzilishini tushuntiring ? 

---

221 
91Dvigatelning moylash tizimidagi bosim, sovutish tizimidagi temperatura va boshqa 
parametrlarning avariya qiymati haqida darak beruvchi asboblarni tuzilishi va ishlashini 
tushuntiring ? 
92.. Yonilgi sathini o‟lchovchi asboblar: elektromagnit, magnitoelektr jihozlarni ishlashi 
va tuzilishini tushuntiring ?
93. Akkumulyatorning zaryad rejimini nazorat qiluvchi asboblarni tushuntiring ? 
94. Avtomobilning harakat tezligi, dvigatel tirsakli valining aylanish chastotasini nazorat 
qiluvchi asboblar: spidometr, taxometr, taxospidometrlar va taxograflarni ishlashi va 
tuzilishini tushuntiring ?
95. O‟lchov-nazorat asboblarining rivojlanish istiqbollarini ayting ? 
96. Tovushli darakchilarni tuzilishi va ishlash printsipini tushuntiring ?
97.Yuritma elektrodvigatellari ishlash printsipi va tuzilishing ayting ?
98. Oyna tozalagichlarni ishlashi va tuzilishini ayting ?
99. Yo‟lni yoritishning mavjud tizimlarini ayting ? 
100. Yoritilganlik me‟yorlari ayting ? 
101. Bosh yoritish faralarini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ?
102. Tumanga qarshi faralarni tuzilishi va ishlashini tushuntiring ?
103. Gomofokal va ellipssion faralarni tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
104. Galogen lampali faralarni tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
105. Projektorlarni tuzilishi va ishlashini tushuntiring ?
106. Yorug‟lik-darak berish asboblarining turlari va ularning me‟yoriy tavsifnomalarini 
tushuntiring ?
107. Gabarit chiroqlarini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
108.Tormozlanish va burilish darakchilarini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
109. Avtomobil lampalarini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
110. Ekspluatatsiyada faralarni rostlashni tushuntiring ? 
111. Avtomobillarda yorug‟lik fonarlarni joylashtirish qoidasini tushuntiring ? 
112. Benzinni purkab beruvchi ta‟minlash tizimini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
113.Atomobil dvigatelni elektron boshqarish tizimi tizimini tuzilishi va ishlashini 
tushuntiring ? 
114 Yonilg‟i uzatish va o‟t oldirishni boshqarish tizimini tuzilishi va ishlashini 
tushuntiring ? 
115Majburiy salt ishlash ekonomayzerini elektron boshqarish qanday ? 
116.. Dvigatelni avtomatik boshqarish qanday ? 
117. Avtomatik uzatmalar qutisi, rul boshqarmasi, tormolash tizimi hamda boshqa agregat 
va asboblarni elektron boshqarish tizimlari qanday ? 
118. Avtomobilni boshqarish tizimini yaxshilashda avtomobilga o‟rnatilgan EHM dan 
foydalanish qanday ? 
119. Bortdagi diagnostika va nazorat tizimi haqida ayting ? 
120. Marshrut kompьyuterlari haqida ayting ? 
121.Avtomobillarda qo‟llaniladigan o‟chirgichlar, almashlab ulagichlar, rele va boshqa 
ko‟rinishdagi kommutatsiya jihozlarining turlarini ayting ? 
122.Elektr jihoz sxemalarida ishlatiladigan ulagichlarning turlarini ayting ? 
123.Past va yuqori kuchlanishli o‟tkazgich simlarning texnik tavsifnomalarini tushuntiring 
? 
124. Avtomobil elektr zanjirlarini avariya rejimlaridan himoya qilish usullari q1anday ? 

---

222 
125. Rele va saqlagichlar blokini tuzilishini ayting ?