O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

II 
AMALIY MASHG’ULOTLAR 
226 
2.1 
Xoʼjalik yurituvchi subʼektlar moliyasini mohiyati va 
funktsiyalari
227 
2.2 
Korxonalar moliyasini boshqarish
229 
2.3 
Xo'jalik yurituvchi sub’ektlarning moliyaviy resurslari .
234 
2.4 
Asosiy va aylanma kapital doiraviy aylanishining moliyaviy
aspektlari
237 
2.5 
Xoʼjalik yurituvchi subyektlarning ishlab chiqarish chiqimlari va 
foydasi
246 
2.6 
Xoʼjalik yurituvchi subyektlarning baho siyosati va baholarni 
shakllantirish asoslari
252 
2.7 
Moliya va kapitalning tarkibiy tuzilmasi
255 
2.8 
Moliya va korporativ strategiya .
257 
2.9 
Moliyaviy hisobot: mazmuni, funktsiyalari va turlari
262 
2.10 
Moliyaviy hisobotlarda moliyaviy koeffitsientlardan foydalanish
272 
2.11 
Moliyaviy hisobotlar va moliyaviy rejalashtirish
278 
2.12 
Investitsion dasturlarni moliyalashtirish
284 

---

4 
 
 
 
 
 
 
 
2.13 
Investitsion baholash usullari
289 
2.14 
Moliya va investitsion portfelni shakllantirish
290 
2.15 
Kichik biznes moliyasi.
291 
2.16 
Startaplarni moliyalashtirish
292 
III MUSTAQIL TA’LIM UCHUN TOPSHIRIQLAR 
293 
IV GLOSSARIY 
308 
V 
ILOVALAR
314 
 
Fan dasturi 
315 
 
Fanning ishchi o‘quv dasturi
315 
 
Tarqatma materiallar 
343 
 
ON va YaN variantlari 
403 
 
Testlar 
413 
 
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
448 

---

5 
KIRISH 
Ma’lumki, mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish bo‘yicha ustuvor 
vazifalarga muvofiq kadrlar tayyorlashning mazmunini tubdan qayta ko‘rib 
chiqish, xalqaro standartlar darajasida oliy ma’lumotli mutaxassislar tayyorlashga 
zarur shart-sharoitlar yaratish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 
2017 - yil 20 apreldagi “Oliy ta’lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari 
to‘g‘risida”gi PQ-2909-sonli qarori hamda 2017 - yil 27 iyuldagi “Oliy ma’lumotli 
mutaxassislar tayyorlash sifatini oshirishda iqtisodiyot sohalari va tarmoqlarining 
ishtirokini yanada kengaytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-3151-sonli qarori 
qabul qilindi. Mazkur qarorlarda yangi avlod o‘quv adabiyotlarini yaratish va 
ularni oliy ta’lim muassasalarining ta’lim jarayoniga keng tatbiq etish, oliy ta’lim 
muassasalarini zamonaviy o‘quv, o‘quv-metodik va ilmiy adabiyotlar bilan 
ta’minlash, shu jumladan, eng yangi xorijiy adabiyotlar sotib olish va tarjima 
qilish, axborot-resurs markazlari fondlarini muntazam yangilab borish, rivojlangan 
xorijiy davlatlarning eng ilg‘or tajribasini chuqur o‘rgangan holda o‘quv rejalari va 
fan dasturlari, o‘quv adabiyotlarini xalqaro standartlar asosida zamonaviy, mutlaqo 
yangi talablar asosida ishlab chiqilishi va bosqichma-bosqich joriy etilishini tashkil 
qilish ko‘zda tutilgan. 
Qo‘lingizdagi ushbu o‘quv-uslubiy majmua “Moliya” fanidan xorijiy 
adabiyotlar asosida tayyorlangan, mazkur qarorlarning ijrosiga qaratilgan 
vazifalarning in’ikosi hisoblanadi.
Ushbu o‘quv-uslubiy majmua xorijiy mamlakatlar iqtisodiyotining xususiy 
sektori misolida moliya va investitsiya sohasida qarorlar qabul qilish masalalari 
ko‘rib o‘tilgan. Moliyaviy qarorlar qabul qilishning har bir bosqichiga tegishli 
nazariyalar bayon qilingan, so‘ngra esa haqiqiy amaliyot bilan taqqoslangan. 
Qayerda amaliyot va nazariya bir-biriga mos bo‘lmay qolsa, o‘quv-uslubiy
majmuada ularni “murosaga keltirish”ga va farq qilish sabablarini tushuntrishga 
harakat qilingan. O‘quv-uslubiy majmuada shuningdek, amaliyotda keng 
qo‘llanilmayotgan ayrim nazariyalarning amaliy ahamiyatiga baho berilgan.
O‘quv-uslubiy majmua rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotining xususiy 

---

6 
sektoriga bag’ishlangan bo‘lsada, undagi nazariy qarashlar va amaliy tajriba 
xohlagan mamlakat, jumladan O‘zbekiston iqtisodiyotining xususiy sektorida 
tatbiq etilishi mumkin. Bundan tashqari mazkur o‘quv-uslubiy majmuada 
iqtisodiyotning davlat sektori tarmoqlariga bevosita aloqador ko‘p masalalar 
ko‘rilgan.
O‘quv-uslubiy majmua talabalardan chuqur matematik bilimlarni talab 
qilmaydi. Biroq, korrelyatsiya, statistik ehtimollar va differensial hisoblar 
to‘g’risida birlamchi tasavvurga ega bo‘lsalar foydadan holi emas.
O‘quv-uslubiy majmua har bir mavzuni qanchalik o‘zlashtirganliklarini 
baholash maqsadida oxirida nazorat savollari shakllantirildi. 
Foydalanuvchilardan “Moliya” IV va V modul” dan o‘zbek tilida O’UM ilk 
marta chop etilayotganligini hisobga olishlarini, o‘quv-uslubiy majmuani 
takomillashtirish bo‘yicha o‘zlarining fikr-mulohazalarini bayon qilishlarini so‘rab 
qolamiz. Bildirilgan takliflar kelgusida mazmun hamda hajm jihatidan 
takomillashtirilgan holda o‘quv-uslubiy majmua qayta chop etishda albatta 
inobatga olinadi.