O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

 “Tajovuzkor kelgindilar”.
Bu guruh bozorning qandaydir segmentini 
qo‘lga kiritish va undan raqobatdosh kompaniyalarni chiqarib yuborishga 
yo‘naltirilgan startaplarni o‘zida birlashtiradi. Mahsulotni bozorga kiritish uning 
mutlaqo narx afzalligi tufayli amalga oshirilishi mumkin. 

“Sirli tulporlar”.
O‘ta yangiligi bois istiqboli mavhum bo‘lgan startaplarni 
shunday deb atash mumkin. Bir tomondan, ushbu startaplarning yaratuvchilari 
ularni ilgari surishga harakat qilgan holda katta tavakkalga borishadi, boshqa 
tomondan – bu muvaffaqiyatli amalga oshsa, ular uchun ulkan foyda 
kafolatlangan. 
Shuningdek, startaplarni ularda ilm-fan ishtiroki darajasiga ko‘ra ham farqlash 
mumkin: 
• 
Yuqori texnologiyalarga asoslangan startaplar.
Eng yangi ilmiy 
kashfiyotlarga asoslangan biznes juda foydali bo‘lishi mumkin. Biroq uni ishga 
tushirish uchun jiddiy moliyalashtirish talab etiladi, buni esa faqat yirik investorlar 
ta’minlashi mumkin. 

An’anaviy startaplar.
Aslida, muvaffaqiyatli biznesni yo‘lga qo‘yish uchun 

---

191 
innovatsion g‘oyalar yaratish shart emas. Ayrim startaplar sodda va osonlik bilan 
amalga oshiriladigan g‘oyalar asosida shakllangan va buning natijasida o‘z 
yaratuvchilarini boy odamlarga aylantirgan. 
15.3. Startapning rivojlanish bosqichlari 
Startapning rivojlanish jarayonida 5 ta bosqich ajratiladi: 
1. Ekish bosqichi yoki
Pre-Seedstage
. Ushbu bosqichda g‘oyalarni qidirish 
va uni ro‘yobga chiqarishning texnik usullarini ishlab chiqish sodir bo‘ladi. 
Tashabbus guruhi bozorni tahlil qiladi, biznes-rejani yozadi, texnik topshiriqni 
shakllantiradi. Undan so‘ng mahsulot prototipini yaratish, uning versiyasini sinab 
ko‘rish, talabni o‘rganish va moliyalashtirish manbalarini izlash amalga oshiriladi. 
Agar investor topilmasa, loyiha “so‘nib qoladi”. Afsuski, aksariyat startaplar aynan 
shunday qismatga duchor bo‘ladi.