Research and publications

1-rasm. Aerokosmik tadqiqotlarning prinsipial sxemasi 
Masofadan zondlash axborot tizimining ajralmas qismi sifatida qaralishi 
mumkin. Ko‘pgina hududlarda masofadan turib zondlash ma‘lumotlari qaror qabul 
qilish jarayonining asosiy tarkibiy qismidir. Bunday jarayonning teskari aloqalarsiz 
oddiy yopiq sikli diagrammasi 2-rasmda keltirilgan. Boshlang‘ich nuqta, shuningdek, 
butun jarayonning yakuniy nuqtasi mutaxassislar jamoalarining axborot so‘rovlari 
hisoblanadi. Aslida iste‘molchi, aniqrog‘i uning ehtiyojlari har qanday axborotni 
boshqarish tizimidagi eng muhim bo‘g‘in hisoblanadi. Diagrammada Yer va uning 
boyliklari bilan bog‘liq turli xil fanlar ko‘rsatilgan. Orqa fonda joylashgan globus 
bunday tizimning global miqyosini anglatadi. Axborot so‘rovlari buyurtmachilar va 
mahsulotlar iste‘molchilarining masofadan turib zondlash materiallariga bo‘lgan 
talablari bilan mantiqan bog‘liqdir. 
Sun‘iy yo‘ldoshlardan Yer yuzini kuzatish ma‘lumotlaridan foydalanishning eng 
yaxshi usuli bu boshqa manbalardan olingan ma‘lumotlar bilan birgalikda tahlil 
qilishdir – bu holda ular har qanday mavzu sohasida qaror qabul qilish va 
modellashtirish jarayonining zaruriy qismiga aylanadi. Masofadan zondlashning yana 
bir muhim printsipi – ko‘pkomponentli – rasmga olish va ma‘lumotlarni tahlil 
qilishning turli usullari ko‘rinishida amalga oshiriladi. 

---

108 
2-rasm. Masofadan zondlash ma‟lumotlarini olish va tahlil qilish jarayoni 
Stereo suratga olish
. Bir necha ketma-ket orbital nuqtalardan bir-birining ustiga 
chiqadigan tasvirlarni olish uch o‘lchamli moslamalarni aniqroq aks ettirishni 
ta‘minlaydi va signal/shovqin nisbatlarini yaxshilaydi. 
Ko‟p zonali suratga olish
. Ko‘p zonali tasvirlardan foydalanish turli xil 
obyektlarning tonal xususiyatlarining o‘ziga xosligiga asoslanadi. Yorqinlik 
ma‘lumotlarini turli xil spektral diapazonlarda birlashtirish fazoviy tuzilmalarni 
xatosiz aniqlashga imkon beradi. Ko‘p sonli (10 dan ortiq) suratga olish maydonlari 
yordamida suratga olish