Xitoy tili tarixi



Download 1,05 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/94
Sana29.12.2021
Hajmi1,05 Mb.
#83878
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   94
Bog'liq
xitoy tili tarixi

      Ehtirom  so‘zlari Xitoy tilida

敬称 jìngchēng (ba’zida 敬语 jìngyǔ) deb ataladi. Bunday 

so‘zlar o‘zgalarga nisbatan qo‘llaniladi. Qadimgi xitoy tilida 2-shaxs kishilik olmoshi “

汝” 


,“尔” ěr bo‘lgan, 3-shaxs kishilik olmoshlari “彼” bǐ,“其” qí, “之” zhī kabilar bo‘lgan.  

Biroq hurmat, iltifotni ifodalaganda ko‘pincha ehtirom so‘zlaridan foydalanilgan. Bunda 

hurmat quyidagicha ifodalangan:  

1)  hukmdorga:        “

王” wáng – qirol; 

                               “

君” jūn – hukmdor;  

                               “

陛下” bìxià – janobi  oliylari.  

2)  yuqori lavozim egalariga

88

:  



                                “

将军” jiāngjūn – qo‘mondon; 

                                “

大夫” dàifu – vazir va boshqalar;  

                                 “

卿” qīng  – amaldor;  

                                 “

大夫”


89

  dàfu – ziyoli, ulamolar. 

 

3)  yoshi kattaroq va obro‘-e’tiborli odamlarga: 



                                   “

夫子” fūzi – er;  

                                    “

先生” xiānshēng  – janob.  

4) oddiy odamlarga:  “

子” zǐ.


90

   


  Kimsani atashning yana bir usuli bu – hurmatni ifodalovchi ravishlardan foydalanish

ya’ni fe’ldan oldin hurmat-ehtirom bildiruvchi sifatlashlar (epitet) qo‘llanilgan. Bulardan 

ko‘p uchraydiganlari quyidagilar: “

敬” jìng – sharafga ega bo‘lmoq; “谨” jǐn  – ehtirom ila. 

Masalan:  

    «Tarixnoma» ning “Chenshe shijya” (

史记•陈涉世家) bo‘limida yozilishicha: “敬受命”.  

Jìng shòu mìng 

(Buyrug‘ingizni qabul qilish baxtiga muyassarman). 

    «Tarixnoma» ning  “Syangyuy tarjimai holi” (

史记•项羽本纪) bo‘limida: “谨诺”  

Jǐnnuò


!(Labbay!). 

     Bundan tashqari “

请” qǐng – iltimos, “幸” xìng – umid qilmoq,“辱” rǔ – xorlamoq, yerga 

urmoq, “


惠” huì – saxovat ko‘rsatmoq kabi so‘zlar hurmat ma’nosini kuchaytirishda xizmat 

qilgan.  

请” o‘zgalardan biror ishni qilishga ruhsat so‘ralganda ishlatilgan.  “幸”,“惠” qarama-qarshi 



tomondan ezgulik, rozilik olmoqni ifodalaydi. “

辱” esa kamsitishni eshitmoq, ranjimoqni 

ifodalaydi. 


Download 1,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   94




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish