―ilm-fan va ta‘limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar‖ mavzusidagi

4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
 
 
 
 
 
 
34 
www.academiascience.uz
PROPORSIYANING TURLI FANLARDAGI TATBIQI 
 
G`afforova Xosiyat Umar qizi 
 Navoiy viloyati Qiziltepa tumanidagi 
41 – umumiy o‘rta ta‘lim maktabining
matematika fani o`qituvchisi 
 
Po`latova Marifat G`aybullayevna
Navoiy viloyati Qiziltepa tumanidagi 
41 – umumiy o‘rta ta‘lim maktabining 
 matematika fani o`qituvchisi 
Agar biz hayotda nimadir o`rgangan bo`lsak 
Buning uchun matematikadan minnatdor 
bo`lishimiz kerak. 
P.Gassendi 
 
Annotatsiya: Proporsiyaning turli fanlar: fizika, iqtisod, kimyo, rus tili aro 
bog`liqligini masalalar ishlash yordamida chuqurroq anglash. Proporsiyadan 
foydalanib rus tilidagi kelishik so`roqlarini oson yodlash va eslab qolish. 
Kalit so`zlar: proporsiya, proporsiyaning asosiy xossasi, proporsiya tarixi, 
kimyoviy masala, fizika masala, iqtisod masalasi, rus tilidagi kelishiklar. 
Matematik bilimlar o`quvchilarga nafaqat baho olish savol javoblar yoki 
imtihonlarda, balki uyda, ish jarayonida sport va san`at bilan shug`ullanishda savdo 
sotiq oldi bergi hayotning har bir lahzasi o`quvchiga naf berishini u chuqur anglab 
yetishi muhim.Buning uchun esa mazkur fan o`qituvchisi o`tayotgan mavzularmi 
bevosita hayot bilan bog`lab biror misol va masala, topshiriqlarni turmushdagi oddiy 
vaziyatlar yordamida yechishni o`rgatishi zarur. 
Hayotiy masalalarda proporsiyaning ahamiyati juda katta. Proporsiya faqatgina 
matematikada emas kimyo, fizika, iqitisod biologiya fanlarida qo`llanilishini hamma 
yaxshi biladi. 
PROPORSIYA- lotincha proportio munosabat matematikada a, b, c, d to`rt 
kattalikning ikki nisbati orasidagi tenglik.a:b=c:d da bunda a, b, c, d proporsiyaning 
hadlari a, d chetki b, c o`rta hadlari deyiladi.