Мавзу;Маъмурий хукукниннг асосий тушунчалари

 

 

 

---

 

56 

1. O’zbekiston   Respublikasi Jinoyat huquqining tushunchasi, predmeti, 

usush, vazifadari va tamoyillari. 

Jinoiy  huquq  —  qilmishning      jinoiyligi  va    jazolanishini  belgilovchi 

normalarni, jinoiy javobgarlik asoslarini, jazolar tizimini, ularni tayinlash tartibi va 

shartlarini,    shuningdek,  jinoiy  javobgarliqdan  va  jazolanishdan  ozod  qilish 

asoslarini aks èttiruvchi huquqnipg asosiy tarmoqlaridan biridir. 

Huquqning mazkur tarmog’i juda uzoq tarixga ègadir, juda qadimda, Qadimgi 

Rimda davlat fuqarolar hayotiga, shaxsiy mulkka va davlat tuzumiga qasd qilganlik 

uchun  to  o’lim  jazo-sjacha  qatoq  choralar  ko’rinishidagi  sapktsiyalarni  irodalovchi 

normalarni ko’zda tugardi. Bunday huquq nepal huquq deb atalardi (lotincha Penal - 

jazolovchi). 

Qadimda  rus  tilida  lotincha  nomning  o’xshashi  sifatida  “ugolovыe”    so’zi 

ishlatilardi.  Hozirga  zamon  tushunchasida  bu  ayblash,  jazolash,  og’ir  jazo,  jinoyat 

uchun boshi bilan javob berishni anglatadi. Shu tariqa jinoiy huquq  deganda hozirgi 

vaqtda  jamiyatda  qabul  qilingan  normalarni  qo’pol  ravishida  buzganlik  uchun 

fuqarolarni jazolovchi (qoralovchi) huquq tutushuniladi. 

Jinoiy hukuq jinoiy-huquh munosabatlar doirasida vujudga keladigan ijtimoiy 

aloqalarni tartibga soladi. Jinoiy huquqiy munosabatlarning o’ziga xos xususiyatlari 

shunlan iboratki, ular faqat jinoyat qonunni buzgan fuqarolar bilan davlat o’rtasida 

yuzaga  keladi.  Jinoiy  huquq  sohasiniig  qariyb  barcha  olimlari,  jinoiy  huquqiy 

munosabatlar jinoyat sodir ètgan vaqtdan paydo bo’lib, sudlanganlikni olib tashlash 

yoki tugattishi bilan nnhoyasiga etadi, deb qayd ètishadi. 

Ana shu xususiyat jinoiy huquq predmetini belgilab beradi.