Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. A. Dadaboyev

 
 
 
7.3. Moddiy zahiralarni boshqarish tizimi
Zahiralarni boshqarish ularning haqiqiy holatini nazorat qilishni tashkil 
etishni ham ko‘zlaydi. Zahiralarning holati ustidan nazorat-zahiralarning me’yorlari 
cheklanishini aniqlash maqsadida ishlab chiqarish texnik tayinlanishidagi 

---

74 
mahsulotlar va xalq iste’mol tovarlarining zahiralar darajasini o‘rganish, 
boshqarish va chetlanishlarni yo‘q qilish uchun tezkor choralarni ko‘rish 
hisoblanadi. 
Zahiralar holati ustidan nazoratning kerakligi zahiralarning me’yorida 
ko‘zlangan chegaralardan haqiqiy zahira hajmining chiqib ketish holatida 
harajatlarning ortishi bilan shartlangan. Zahira holati ustidan nazorat zahiralarning 
hisobi, moddiy resurslarning qayta ro‘yxatga olinishi, inventarizatsiya 
ma’lumotlari asosida yoki kerak bo‘lganda amalga oshirilishi mumkin. 
Amaliyotda nazoratning har xil uslublaridan foydalaniladi. Quyida ulardan eng 
ko‘p uchraydigan ikki uslubi ko‘rib o‘tilgan. Birinchi uslubda, korxona yetkazib 
beruvchiga buyurtmani yuborish davr oralig‘i o‘zgarmasdir (buyurtmaning qat’iy 
belgilangan davr oralig‘i tizimi). Ikkinchi uslubning mohiyati shundaki, biror - bir 
tovarning zahirasi oldindan belgilangan eng kam qiymatiga yetish bilan, bu tovar 
buyurtma qilinadi. Bunda buyurtirilgan partiyaning hajmi har doim bir xildir 
(buyurtmaning qat’iy belgilangan hajmi tizimi). 
 
Buyurtmaning qat’iy belgilangan davr oralig‘idagi zahiralarning holati 
ustidan nazorat qilish tizimi.
Bu tizim bo‘yicha zahiralarning holati ustidan 
nazorat bir xil vaqt oralig‘ida qoldiqlar inventarizatsiyasini o‘tkazish yo‘li bilan 
amalga oshiriladi. Tekshirish natijalari bo‘yicha tovarning yangi partiyasini 
yetkazib berishga buyurtma belgilanadi. 
Buyurtma 
qilinayotgan 
tovar