Mavzu: Texnologiyalar va innovasion maxsulotlarni bozorga uzatish

Innovatsiyalarni tijoratlashtirish jarayoni ishtirokchilari 
Innovatsiyalarni ishlab chiqish qimmat va uzoq davom etadigan yuqori 
darajadagi xavfga ega jarayondir, chunki har bir yangilik intellektual faoliyat 
natijasidir. Innovatsiyalarni tijoratlashtirish jarayonida quyidagi ishtirokchilarni 
ajratib ko'rsatish mumkin: 
1. Faoliyatini amalga oshiradigan yirik va transmilliy kompaniyalar xalqaro 
bozorlar. Yordamida innovatsion mahsulotlar yangi bozorlar zabt etilib, umuman 

---

korxonalar faoliyati takomillashtirilmoqda. Ishtirokchilarning ushbu guruhi 
dasturiy mahsulotlarni ishlab chiqarish, ma'lumotlarni qayta ishlash, saqlash va 
tarqatish tizimlari va boshqalar bilan shug'ullanadigan bilimlarni ko'p talab 
qiladigan tarmoqlardagi innovatsiyalar bilan tavsiflanadi. (Sayfullina, 2010). 
2. Venchur fondlari va kompaniyalari ham mamlakat ichki bozorida, ham 
xalqaro bozorlarda faoliyat yuritishdan manfaatdor. Innovatsiyalarning asosiy roli - 
foydaning doimiy o'sishi (Prokofyev, 2013 yil a) . Eng yuqori daromad keltira 
oladigan jadal rivojlanayotgan tarmoqlardagi innovatsiyalarga ustunlik beriladi. 
3. Mamlakat ichki bozorida o'rta korxonalar faoliyat ko'rsatmoqda. 
Innovatsiyalar o'xshash rus va xorijiy ishlab chiqaruvchilar o'rtasida 
raqobatbardoshlik darajasini oshirish usuli bo'lib xizmat qiladi. Ushbu guruh 
a'zolari tajriba ishlab chiqarish bosqichidan muvaffaqiyatli o'tgan innovatsiyalarni 
afzal ko'radilar va ularga bo'lgan talab marketing tadqiqotlari bilan tasdiqlanadi. 
4. Xususiy investorlar va investitsiya kompaniyalari innovatsiyalardan 
bozorning yangi segmentlarini zabt etish vositasi sifatida foydalanadilar, ular 
asosan mamlakat ichki bozorida faoliyat yuritadilar. Ushbu guruh mo''tadil 
moliyaviy xarajatlarni talab qiladigan (bu loyihaning rentabelligi yuqori xavf bilan 
bog'liq) va qisqa muddatli o'zini o'zi qoplash muddatlariga ega bo'lgan 
innovatsiyalarga qaratilgan. 
5. Asosan xalqaro bozorlarda faoliyat yurituvchi investitsiya banklari 
innovatsiyalar orqali o„z daromadlarini oshirishga intiladi. Iqtisodiyotning har 
qanday faol rivojlanayotgan, yuqori daromad keltira oladigan innovatsiyalari qiziq. 
6. Innovatsion jarayonning turli ishtirokchilariga yuridik yoki mahsulotni 
bozorga ilgari surish uchun konsalting xizmatlarini ko„rsatuvchi vositachi 
kompaniyalar (konsalting va innovatsion markazlar).