Shodibekov Davronbek Islomovich Shodibekova Dildor Abduraxmanovna

 
 

---

149 
9.2.Kichik biznes korxonalariga tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshirish 
omillari, muommolari
. 
Kichik biznes korxonasi tashqi iqtisodiy faoliyatni boshqarishning tashkiliy 
tuzilmasi avvalo shu faoliyatning xarakteri, xajmi xamda ishlab chiqariladigan 
maxsulot xususiyatlari, korxonaning moliyaviy imkoniyatlari va ko‗pgina boshqa 
omillarga bog‗liqdir. Ayni vaqtda, eng avvalo, jahon tovar bozorlari 
konyunkturasining yomonlashuvi, raqobatning keskinlashuvi kabi bir qator tashqi 
omillar mavjudki, bular O‗zbekiston korxonalari tomonidan eksport qilinadigan 
ayrim mahsulot turlarining narxi va hajmlari pasayishi orqali iqtisodiyotimizga salbiy 
ta‘sir o‗tkazmoqda. 
Tashqi bozorlarni o‗zlashtirishgda eksportchi korxona tomonidan agentlik 
kompaniyasi shaklidagi strategik bo‗linmani tashkil qilish maqsadga muvofiqdir. 
Bunday ishlar xalqaro amaliyotda keng tarqalgan. Bu yerda 
agent 
deganda eksport 
operatsialarini masalalarini hal qilishga safarbar qilingan rezident nazarda tutilib, u 
bir tomondan tashqi bozorning holati, mavjud o‗zaro hamkorlik mexanizmlari, turli 
eksport bozorlarining milliy xususiyatlari, harakatlarini qaratish lozim bo‗lgan 
potensial nuqtalar hakida qushimcha malumot oladi. Ikkinchi tomonidan esa, bu 
yerda kompaniyaning global strategik miqyosda xatoga yo‗l qo‗yish ehtimoli juda 
kichikdir, chunki tashqi bozorga kirib borish darajasi va tarmoqni rivojlantirishga 
sarflangan xarajatlar ko‗lami hali u darajada yuqori emas. Agent deyarli eksport 
maxsulot ishlab chiqaruvchi kompaniyalaring bo‗linmasi kabi ish tutadi, ammo uning 
daromadi sotilgan maxsulot uchun komission mukofotdan yoki tovarni o‗z hisobiga 
sotib olib, o‗z nomidan sotganda qo‗shiladigan ustamadan iborat bo‗ladi. 
O‗zbekiston respublikasi tashqi iqtisodiy aloqalar investisiya va savdo vazirligi 
kichik biznes korxonalariga tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshirishda, eng avvalo 
eksport faoliyatida, shuningdek investitsiyalarni jalb etishda va boshqa faoliyatda 
ko‗maklashadi. Kichik biznes korxonalarini, shuningdek tashqi iqtisodiy faoliyat 
boshqa sub‘ektlarni huquq, narh volyuta, moliya, kredit masalalari bo‗yicha tashqi 
bozorning 
eksportga 
yetkazib 
berilayotgan 
mahsulotlar 
sifatiga, 
texnik 
tavsifnomalarga talablar bo‗yicha