Microsoft Word kompyuter yordamida termodinamika qonunlarini organish



Download 0,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/23
Sana29.12.2021
Hajmi0,69 Mb.
#82610
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   23
Bog'liq
kompyuter yordamida termodinamika qonunlarini organish

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

31

2-BOB. TERMODINAMIKA ASOSLARI 



 

2.1. Ichki energiya 

Ichki  energiya  –  termodinamik  tizimning  muhit  xarakteristikasidir  va  u 

mikrozarrachalarning taribsiz harakati va ularning o’zaro ta’sir energiyalaridan 

iboratdir.  Demak,    tizimning  o’zini  mexanik  harakati  va  tashqi  maydon 

ta’siridagi potentsial energiyasi ichki energiyaga taalluqli emas.  

 

Ichki energiya – tizim termodinamik holatining aniq funktsiyasidir, ya’ni 



har  bir  holatda    tizim  aniq  ichki  energiya  qiymatiga  ega  bo’ladi.  Tizim  bir 

holatdan  ikkinchi  holatga  o’tganda  ichki  energiyaning  o’zgarishi  faqat  shu 

termodinamik  holatlar  ichki  energiyalarining  farqi  bilan  belgilanadi  va  o’tish 

yo’liga bog’liq emas. 

 

Ayrim  masalalarda,  bir  atomli  gazning  molekulasini  moddiy  nuqta  deb 



qarasak, ilgarilanma harakat uchta erkinlik darajasiga ega bo’lishi mumkin. Bu 

vaqtda aylanma harakat energiyasini hisobga olmasa ham bo’ladi. 

 

Mexanik  tizimning  erkinlik  darajasi  soni  tizim  holatini  belgilovchi,  bir-



biriga bog’liq bo’lmagan kattaliklar soni bilan aniqlanadi.  

Masalan,  moddiy  nuqtaning  fazodagi  holati  uning  uchta  x,  y,  z 

koordinatalari  qiymati  bilan  aniqlanadi.  Shu  sababli,  moddiy  nuqta  uchta 

erkinlik  darajasiga  ega  bo’ladi.  Absolyut  qattiq  jismning  holati  inertsiya 

markazining  uchta  x,  y,  z    koordinatalari,  jismning  o’qlari  yo’nalishlari  bilan 

bog’langan  

ϕ

θ

,



 va 

ψ

 burchaklari bilan aniqlanadi.  



Shunday qilib, absolyut qattiq jism 6 ta erkinlik darajasiga ega bo’ladi.  

Molekulaning  erkinlik  darajasi  nechta  bo’lishiga  qaramay  uning  uchtasi 

ilgarilanma  harakatga  tegishlidir.  Ilgarilanma  harakat  erkinlik  darajalaridan 

hech  qaysisi  bir-biridan  ustun  bo’lmaganligi  uchun,  ularning  har  biriga  bir  xil 

miqdorda energiya to’g’ri keladi.  

Molekulaning kinetik energiyasi 3/2 kT bo’lganligi uchun, har bir erkinlik 

darajasiga 1/2 kT ilgarilanma harakat energiyasi to’g’ri keladi.  



 

32

Demak,  harakatning  hech  bir  turi  boshqa  turidan  muhim  bo’lmaganligi 



uchun,  ularga  o’rtacha  bir  xil  energiya  to’g’ri  keladi  va  energiyaning  erkinlik 

darajalari holatini belgilaydi: 



KT

i

2

=



ε

 

 



 


Download 0,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   23




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish