Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti «neft va gaz olishning texnologiyasi va texnikasi»

 
18.4. Kompressor qudug’ini ishga qo’shish 
 
Kompressor  ko‘targichni  ishlatish  uchun  gazni  ko‘taruvchi  quvur 
boshmog‘igacha haydash kerak bo‘ladi. Bir qatorli ko‘targichda shu xalqa tizimidan 
haydalganda, suyuqlikni pastga siqadi va u ko‘taruvchi quvur tizmasiga va bir qismi 
qatlamga  ketadi.  Xaydalgan  gaz  ta‘sirida  ko‘taruvchi  quvur  tizmasida  suyulik  satxi 
ortadi va  uning ta‘sirida ishchi  agent bosimi  maksimal  bosimga  erishadi.  Bu bosim 
ishga  tushirish  bosimi  (yoki  haydovchi)  deb  ataladi.  Bu  vaqtda  ishchi  agent  bosimi 
ko‘taruvchi  quvurga  kiradi    va  yuqoriga  suyuqlikni  ko‘tarib  harakatlanadi.  Bosim 
tushishi  seziladi.  Bundan  keyin  sath  birdan  kamayadi,  bosim  tushadi,  qazib 
olinayotgan  maxsulot  miqdori  kamayadi.  Quduq  tubi  va  quduq  bo‘yidagi  suyuqlik 
hosil  qilgan  bosimlar  orasidagi  farq  sezilarli  ko‘rinishga  ega  bo‘ladi  va  qatlamdagi 
quduq  tomon  suyuqlik  oqib  kela  boshlaydi.  Quduqqa  asta-sekin  dinamik  sath 
o‘rnatiladi,  bu  vaqtda  quduqdan  olinayotgan  suyuqlik  va  qatlamdan  quduqqa 
ketayotgan  suyuqliklar  miqdori  tenglashadi.  Quduq  normal  ishlay  boshlaydi.  Bu 
paytdagi bosim ishchi bosim deb ataladi. 
Ko‘taruvchi  quvur  pastki  uchidan  dinamik  sathgacha  oraliqdagi  masofa, 
botirilish chuqurligi deb ataladi.    
 Ikki qatorli ko‘targichda haydalayotgan suyuqlik ishlatish quvurlari tizmasi va 
ikkinchi  qator  quvurlari  oralig‘i  va  ko‘taruvchi  quvurlarga,  qisman  qatlamga  ketadi. 
Shuning  uchun  ko‘taruvchi  quvurda  suyuqlik  sathi  pasayadi,  natijada  ishga  tushirish 
bosimi kichik bo‘ladi.  
 Quduqni markaziy tizimdan ishga tushirishdagi bosim, xalqali tizimda ishga 
tushirishdagiga  nisbatan  kichik  bo‘ladi.  Ishga  tushirish  bosimi  ko‘targich  bosimiga, 
quduq  diametri,  quduqdagi  suyuqlik  sathiga,  ko‘taruvchi  quvur  botirilish 
chuqurligiga va boshqalarga bog‘liq bo‘ladi. 

---