Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti «neft va gaz olishning texnologiyasi va texnikasi»

 
12.5.Quduqni o’zlashtirish va suyuqlik oqimini hosil qilish usullari 
 
Maxsuldor qatlamdan quduq tomon suyuqlik oqimini hosil qilish usullari, shu 
qatlamning  tavsifi,  uni  ochilish  usuli  va  qatlam  bosimidan  kelib  chiqib  tanlanadi. 
Oqim hosil qilish uchun quduq tubi bosimini tushirish quyidagi usullar orqali amlga 
oshiriladi.  
1)  Quduqdagi loyli eritmani suv bilan almashtirish. 
2)  Quduqdagi suvni neft bilan almashtirish. 
3)  Quduqdagi suyuqlik sathini porshenlash usulida pasaytirish. 
4)  Quduqdagi  suyuqlik  sathini  kompressorlar  yordamida  siqilgan  gaz  orqali 
kamaytirish. 
5)  Suyuqlik  og‘irligini  ayerosiya  usuli  yordamida  kamaytirish.  Bunda 
siqilgan gaz va suyuqlik  (neft‘dagi suvni) birgalikda haydash orqali o‘zlashtiriladi. 
Loyli  eritma  suv  bilan  almashtirish  yoki  boshqacha  qilib  aytganda  quduqni 
yuvish quyidagicha amalga oshiriladi. Quduqda teshish ishlarini o‘tkazilgandan keyin 
favvora  quvuri  fil‘tirgacha  tushiriladi.  Keyin  favvora  quvuri  va  ishlatish  quvurlari 
tizmasi  orasiga  suv  haydaladi.  Loyli  eritma  favvora  quvuri  orqali  chiqib  ketadi. 
Quduqda  loyli  eritma  to‘liq  suv  bilan  almashtirilganda  ham  oqim  hosil  bo‘lmasa, 
unda  suv  neft‘  bilan  almashtiriladi.  Bu  holda  ham  oqim  olinmasa  porshenlash  yoki 
siqilgan gaz suyuqlik sathi pasaytiriladi. 
Porshenlash  usulida  fil'tirgacha  tushirilgan  ko‘taruvchi  quvurga  yuqoriga 
oluvchi  klapn  bilan  jixozlangan  porshen  po‘lat  kanatlar  yordamida  tushiriladi. 
Qachon  porshen  pastga  harakat  qilganda  klapin  ochilib  suyuqlik  yuqoriga 
harakatlanadi.  Porshen  yuqoriga  harakatlanganda  suyuqlikni  favvora  quvuridan 
yuqoriga  haydaydi  va  suyuqlik  satxini  kamaytiradi  va  shu  tarzda  oqimni  hosil 
kilishga  yordam  beradi.  Bu  usulni  kamchiligi  ochiq  quduqda  ish  olib  borilishidadir, 
chunki ochiq quduqda favvoralanish ko‘p kuzatiladi. 
Quduqda  oqimni  hosil  qilish  uchun  porshenlash  usulida  NKQ  tushiriladi. 
Quduqqa  porshen  diametri  16  mm  yoki  19  mm  bo‘lgan  po‘lat  kanat  yordamida 
tushiriladi. Porshen suyuqlik sathidan 75-150 m chuqurlikkacha tushiriladi.   
 

---

 
12.4-rasm.Porshen:  1-  metal  shtanga;  2-biriktiruvchi  qulf;  3-quvurcha;  4-
quvurcha; 5-manjet.