Mundarija. Kirish

Signalni raqamlashtirish 3 – bosqichda amalga oshiriladi: 

1. Vaqt bo’yicha diskretlash (funksiya argumenti). 

2. Amplituda bo’yicha kvatlash(funksiya qiymati). 

3. Kodlash. 

Diskretizatsiya  –  bu  diskret  funksiyalarni  to’xtamasdan  o’zgartirishdir.  U 

gibridli  hisoblash  tizimlarida  va  ma’lumotlarni  uzatish  tizimlarida  raqamli 

qurilmalarda  signallarni  impuls-  kod  modulyatsiyasida  foydalaniladi.  tasvirni 

uzatish jarayonida to’xtovsiz analog signalni diskretga o’zgartirishda yoki diskret 

to’xtovsiz  signal  uchun  foydalaniladi.  Bunga  teskari  jarayon  qayta  tiklash  deb 

nomlanadi. Vaqt bo’yicha diskretlash jarayonida to’xtovsiz analog signal  ketma – 

ket sanab chiqilib almashtiriladi, shu paytni o’zida kattalik belgilab qo’yiladi.  

  Kotelnikov teoremasi: Diskretlash chastotasi asosiy signal chastotasidan ikki 

marta katta bo'lishi kerak

 

---

14 

 

 

Umumiy  ko’rinishda  analog  signal  amplituda  funksiyalarini  ko’rsata  oladi 

(masalan:  trigonometric  va  yetarli  osonlikdagi),  argument  vaqt  t  bilan  aniqlik 

hududini ko’rsatadi.  

Biz  raqamli  signalni  qayta  ishlayotganda,  shubxasiz,  analog  signal 

cheklangan  xotira  hajmli  va  tezkor  hisoblashv  qurilmali  qayta  ishlash  uchun 

yaroqli  ko’rinishga  keltiriladi.  Shubxasiz  tartibli  chisel  tanlashga  majburmiz. 

Raqamli  signallarga  ishlov  berishda  to’g’ri  vaqt  intervali  orqali  analog  signal 

kattaligi  tanlanib  ijro  etiladi.  Bu  jarayon  vaqt  bo’yicha  diskretizatsiya  deyiladi. 

Diskretizatsiya  davri  vaqt  T  deyiladi,  diskret  chastotasi  F  esa  unga  teskari 

proporsional:

 

 

Matematik diskretizatsiya jarayoniga quyidagi formulani yozish mumkin: 

 

 

 

Bu  yerda,  δ(t)  –  delta  funksiya,  matematik  abstraktsiyalarida  foydalaniladi. 

Delta  funksiya  1/dt →  ∞  da  t=0  va  0da  t  odan  farqli  qiymatlarni  qabul  qiladi. 

Shubxasiz  δ(0)·dt=1  bo’ladi.  Bu  qiymat  intervali  t=k·T ,  0  va  tning  boshqa 

nuqtalarida  bu  funksiya  qabul  qilinadi.  diskretizatsiya  jarayoni  1.3-rasmda  

tasvirlangan: 

 

1.3– rasm. Diskretizatsiya jarayoni 

---

15