Mmmmmmmmmmmmmmo‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti qayd raqami

Bel mushaklari uchun mashqlar
. 
Elkalarda og‘irlik bilan egilish. Tovonlar bilan gimnastik devorga tiralgan 
holda og‘irlik bilan gavdani bukish. Og‘irlik-larni (yadro, tosh, shtanga diski) 
boshdan oshirib irg‘itish. Rezina-ning bir uchini oyoqlar bilan bosgan holda, 
boshqa uchini ushlab gavdani egish va rostlash. 
Qorin mushaklari uchun mashg‘ulotlar. 
Yerda yoki yonlama taxtada yotgan holatda, qo‘llar bosh ortida, og‘irlik 
yoki va ularsiz gavdani ko‘tarish. Yakkacho‘pda yoki gimnastik devorda osilib 
oyoqlarni ko‘tarish, xuddi shu amal erda yoki yonlama taxtada yotgan holda. 
Oyoqlar bilan qimirlamaydigan tayanchga ilin-gan holda gimnastik skameykada 
o‘tirib gavdani bukib to‘g‘rilash. Yotgan holatda oyoqlar bilan turli harakatlarni 
bajarish: yuqoriga-pastga, tomonlarga, aylana va h.k. 
Osilgan holatda oyoqlar bilan aylana harakatlar bajarish. Turgan holatda, 
oyoqlar elka kengligida, gavda oldinga egilgan, qo‘llar gantellar bilan ikki 
tomonga yozilgan -gavda burilish-larini bajarish, qo‘llarni bilan chap va o‘ng 
oyoqlarning uchiga tekkizish. Gimnastik burchak holatini osilgan yoki tayangan 
holda saqlab turish. 
Oyoq mushaklari uchun mashg‘ulotlar. 
♦ 
umumiy ta’sir mashqlari
. Ko‘kraklar va elkalarda og‘irliklar bilan o‘tirib 
turish. O‘tirgan holatdan og‘irlik bilan sakrab turish. Og‘irliklar bilan sakrash. 
♦ 
sonni rostlovchi mushaklar uchun mashqlar
. Bir oyoq bilan oldinga 
qadam tashlab, elkalarda og‘irlik bilan o‘tirib turish, orqadagi oyoq tizzada biroz 
bukilgan. Bir oyoqda o‘tirib turish. 
♦
sonni bukuvchi mushaklar uchun mashqlar.
Qoringa yotgan holda 
sherikning qarshiligini enggan holda oyoqlarni bukish. Mahkam-langan rezinani 
oyoqlar bilan cho‘zish. 
Kuch qobiliyatlarini rivojlantirish usullari 
Kuch qobiliyatlarining yo‘naltirilgan rivojlanishi faqat mushaklar 
maksimal taranglashgandagina yuz beradi. Shuning uchun kuch tayyorgarligi 
usuliyatining 
asosiy 
muammosi, mashg‘u-lotlar jarayonida mushaklar 
kuchlanishining eng yuqori darajasini ta’minlashdir. Usuliy jihatdan maksimal 
kuchlanishlar hosil qilishning turli yo‘llari bor: o‘ta og‘ir yuklarni bir necha marta 
ko‘tarish, katta bo‘lmagan og‘irlikdagi yuklarni ko‘p martalab ko‘tarish; mushaklar 

---

38 
doimiy o‘zilgan holda tashqi qarshiliklarni engish va h.k. Keltirilgan mushak 
kuchlanishlarini hosil qilishning quyidagi usullari mavjud: 
1.
 
Maksimal urinishlar usuli 
2.
 
Chegaraviy bo‘lmagan urinishlar usuli 
3.
 
Izometrik urinishlar usuli 
4.
 
Izokinetik urinishlar usuli 
5.
 
Dinamik urinishlar usuli 
6.
 
«Jadal» usul 
Ta’kidlab o‘tish kerakki, usullarning bunday nomlanishi kuch 
mashg‘ulotlari nazariyasi va amaliyotida keng tarqalgan. Ularning yaxshi tomoni 
qisqaligida. Lekin ilmiy nuqtai nazardan kuchni rivojlantirish usullarini bunday 
nomlash juda ham to‘g‘ri emas, chunki masalan, maksimal izotermik va izokinetik 
urinishlar usullari, qaytarma mashqlar sinfiga ham kiradi. Mushaklarning dinamik 
qisqarishi nafaqat dinamik urinishlar usuliga, boshqa ko‘plab usullar uchun ham 
xosdir.