O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi j. Kulmuxamedov, Sh. Erbekov, K. Ibragimov, S. Raximberdiyev, D. Musayev

Yuk avtomobillari kuzovi,
odatda, ikki alohida element: hay-
dovchi kabinasi va yuk kuzovidan iborat bo‘ladi. Avtomobilning 
tuzilishiga qarab kapotli va kapotsiz kabinalar farqlanadi. Kabina 
ramaga shunday mahkamlanishi kerakki, ramaning keyinchalik 
qiyshayishi kabinani asta-sekin ishdan chiqarmasin. Zamonaviy 
yuk avtomobillarida haydovchi kabinasi ressor va amortizatorlar 
bilan mahkamlanadi. 
Ko‘plab ishlab chiqariladigan kabinalar qalinligi 1 mm.gacha 
bo‘lgan tunukadan shtamplab yasaladi. Panellari mustahkamlik 
qovurg‘alari bilan ta’minlanadi va nuqta usulida payvandlanadi. 
Yuk kuzovlarining asosi polga biriktiriladi, u platforma va 
tashlama bortlarni, shuningdek, qattiq mahkamlangan old bortni 
hosil qiladi. Yuk platformasining gabarit o‘lchamlariga qarab 
yon bortlar 2-3 bo‘linmaga ajratilishi mumkin. Kuzovlar igna-
bargli daraxt yog‘ochidan yoki po‘lat, duralumindan yasaladi, yo 
bo‘lmasa, ham yog‘och, ham metall ishlatib tayyorlanadi. 
Furgonlar, odatda, ramali bo‘linma chizmada tayyorlanib, 
ular asos, karkas (sinch) va qoplamadan iborat bo‘ladi. Furgon-
larga qoplash uchun po‘lat, duralumin, qatlam-qatlam plastik va 
faner ishlatiladi. 
Yengil avtomobillarning kuzovlari 
AQSHda ramali konstruksiyalar keng tarqalgan. Ular kuzov-
lari har xil rusumlarda tayyorlashga imkon berib, kuzovni tebra-
nish yuklamalaridan yaxshi saqlaydi. Yevropada ramasiz kuch 
chizmalari keng tarqalgan: ular avtomobilning og‘irligi yengil 
bo‘lishini ta’minlaydi. 
Yengil avtomobillarning kuzovlari quyidagicha
tasniflanadi: 
•
 karkasli kuzovlar:
ular ochiq va yopiq shaklda yaxlit qilib 
yasaladi, qoplamasi kuzov hajmini shakllantiradi va uning mus-
tahkamligini oshiradi; 

---

19 
•
 skeletli kuzovlar:
ular yengil prokat profillardan hosil qilin-
gan karkasga egabo‘lib, qoplamaga payvandlanadi; 
•
 qobiqli kuzovlar:
shtamplangan yirik detallar, tashqi va ichki 
panellardan tayyorlanadi, bular nuqta usulida payvandlab bi-
riktirilib, 0,8 mm.gacha qalinlikdagi tunuka bilan qoplangan berk 
kuch tizimini hosil qiladi. Bunday kuzovlar eng keng tarqalgan, 
chunki ularni tayyorlash texnologiyasida afzalliklar bor. 
Yengil avtomobillar kuzovining turi uning funksional 
bo‘lmalari soni va konstruktiv tuzilishiga qarab belgilanadi. 
Bo‘lmalari soniga ko‘ra, kuzovlarning quyidagi xillari bor: 
•
uch bo‘lmali\
motor bo‘lmasi, salon, yukxona; 
•
ikki bo‘lmali\
motor bo‘lmasi, salon; 
•
bir bo‘lmali\
barcha bo‘lmalari bir kuzovda joylashgan.
Yengil avtomobillarda kuzovlarning quyidagi turlari 
qo‘llaniladi: 
•
berk kuzov; 
•
to‘liq ochiladigan kuzov; 
•
yuk-yo‘lovchilar kuzovi