4
ABSTRACT
The textbook provides guidance
on the theoretical knowledge, practical
skills and profile of the direction of use of irrigation systems with water measuring
instruments and equipment for further improvement of water management.
The manual mentions a laboratory for agricultural crops on irrigated lands,
field practice, and methods of research, observation and
other activities in this
process. Specific guidelines on field soil testing, field experiments, phenological
observations and field experiments, general principles
of soil-based field
experiments, methods of experiments in the conditions of erosion soils, forecasting
of wind erosion, and mathematical methods, the study of the surface water level,
the evaporation of ground waters in the lyses, and transpiration through plants the
methods of field experiments
and research in saline soils, determination of the
rules of irrigation of irrigation, mechanization and automation of irrigation,
methods of mathematical processing of statistical data on cottonseed crops are
explained in detail in accordance with the amount of salts
in the aerosol layer of
the soil.
The textbook for 5A450202-"Melioration and Irrigated Farming" on
magistracy specialties is designed for studying of the subject "Methods of
scientific researches in melioration" and students of corresponding special
(correspondent and related) magistracy specialties and students can use industry
expertise.
Taqrizchilar:
Nazaraliev D.V.-TIQXMMI, “Gidrologiya va gidrogeologiya” kafedrasi mudiri,
q.x.f.n., dotsent.
Nosirov B.-ToshDAUning “Dehqonchilik va melioratsiya” kafedrasi mudiri, q.x.f.n.,
dotsent.
5
KIRISH
Tajriba uchun dala tanlash o„ta ma‟suliyatli ish bo„lib, etti o„lchab, bir
kesishni taqozo etadi. Aks holda tajriba davomidagi barcha ishlar o„z qimmatini
yo„qotadi. G„o„za-beda, g„o„za-g„alla majmuidagi
ekinlar agrotexnikasiga oid
tajribalarni o„tkazish mo„ljallanganda tadqiq etiladigan hudud tuproqlarini batafsil
o„rganib chiqish zarur. Ularning viloyat va O„zbekiston miqyosidagi o„rni va
salmog„ini tasavvur etish uchun ilmiy adabiyot va respublikamiz, shuningdek,
tajriba o„tkaziladigan xo„jalik va ilmiy muassasa tuproq xaritalari bilan tanishib
chiqish talab etiladi. Bu, tanlangan dala tuproqlarining muayyan hudud uchun
xosligi (o„xshashligi) haqida aniq tasavvurga ega bo„lish
va dala tajribalari
natijalarini tuprog„i shu tuproq turlariga xos boshqa hududlarga ham tavsiya qilish
imkonini beradi.
Ta‟kidlash joizki, har bir xo„jalik ishlab chiqarish yo„nalishidagi xo„jalik
ham tajriba xo„jaligiga ham, tuproq va agrokimyoviy xaritanomalarga ega.
G„o„zani parvarishlashda qo„llaniladigan agrotexnik va meliorativ tadbirlar
tizimini to„g„ri amalga oshirish maqsadida respublikamiz viloyatlari o„ziga xos
sharoitlaridan kelib chiqib, olimlarimiz tomonidan ikki guruhga – bo„z tuproqlar
hamda sahro-cho„l mintaqalariga ajratildi. Quyida ularning tavsifi keltirilmoqda:
Bo‘z tuproqlar mintaqasi
tog„ va tog„ oldi hududlarini o„z ichiga oladi. U
to„q tusli, tipik va och tusli bo„z tuproqlar mintaqasiga bo„linadi.
Sahro mintaqasi 3 ta mintaqadan: shimoliy, markaziy va janubiy
mintaqachalardan
tashkil topgan. Hududlar tabiiy sharoiti bo„yicha bunday
bo„linishi ularning tuproqlari, shuningdek, bu tuproqlarda
amalga oshiriladigan
meliorativ va argotexnik tadbirlarga ko„ra bir-biridan farqlanishini bildiradi.
To‘q tusli bo‘z tuproqlar
dengiz sathidan 700-1000 m yuqori joylashgan tog„
va tog„ oldi mintaqasining ancha baland qismlarida shakllangan. Bunday tuproqli
hududga Janubiy Qozog„iston viloyati CHimkent-Sayram guruhi tumanlari g„o„za
parvarishlanadigan
maydonlarining
salmoqli
qismi,
qisman
Qirg„iziston
Respublikasi O„sh viloyati, shuningdek, unchalik ko„p maydonlarni egallamagan
6
Tojikiston Respublikasi maydonlari va O„zbekiston Respublikasining ba‟zi
tumanlari joylashgan.
Bu tuproqlar
mayda zarrachali va qumoq, allyuvial va proallyuvial
yotqiziqlarda shakllangan, sho„rlanmagan, unumdor, fizikaviy hususiyati ham
yaxshi. Bunday tuproqli erlarni tekislash ularda suv, irrigatsiya eroziyasiga qarshi
kurashish talab etiladi.
To„q tusli bo„z tuproqlarda eng ertapishar g„o„za va g„alla navlari
etishtiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
