Iii международная научно-практическая конференция

COVID-19 ПАНДЕМИЯСИ ДАВРИДА ФЕРТИЛ ЁШДАГИ 
АЁЛЛАРНИНГ СОҒЛИҒИ МУАММО СИФАТИДА 
Рустамова Х.Е., Муяссарова М.М. 
Тошкент давлат стоматология институти,
Тошкент тиббиёт академияси 
 
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) Бош директорининг 
таъкидлашича Covid-19 пандемияси даврида "Барча мамлакатлар соғлиқни 
сақлаш, иқтисодий ва ижтимоий бузилишларни минималлаштириш ва инсон 
ҳуқуқларини ҳурмат қилиш ўртасида яхши мувозанатни ўрнатиши керак". 
Пандемия муносабати билан соғлиқни сақлаш тизимларига бўлган юклама 
ҳаддан ташқари кўп бўлганлиги сабабли кўп мамлакатларда тиббий 
хизматларни кўрсатиш қийинлашди.
Дунёнинг бир нечта минтақаларида тадқиқотчилар Covid-19 нинг фертил 
ёшдаги аёлларга, хомиладорларга, туғилишга таъсири қандай бўлишини 
ўрганишди. Covid-19нинг репродуктив ёшдаги аёлларнинг саломатлигига 
таъсир қилувчи оқибатлари ёритилган адабиётларни таҳлили шуни 
кўрсатадики, соғлиқни сақлаш инқирозлари ва ҳалокатли ҳодисалар, туғилиш 
сонининг вақтинча пасайиши, фертиль ёшдаги аёлларни саломатлиги 
ёмонлашишига олиб келади.

---

III Международная научно-практическая конференция
 
180 
III International Scientific and Practical Conference 
Репродуктив саломатлик - бу репродуктив тизим, унинг функциялари 
ва жараёнлари билан боғлиқ барча соҳаларда нафақат касаллик ёки 
касалликларнинг йўқлиги, балки жисмоний, руҳий ва ижтимоий 
фаровонлик ҳолати, бу оиладаги психосексуал муносабатлардаги кўпайиш 
ва уйғунликни ўз ичига олади (ЖССТ). 
Мамлакатда юз бераётган сиёсий ва ижтимоий-иқтисодий ўзгаришлар 
шароитида оналар ва болаларни ҳимоя қилиш бўйича давлат сиёсати амалга 
оширилмоқда. Статистик маълумотларга кўра, туғиш ёшида бўлган 
аёлларнинг деярли 65-70%ида, ҳомиладор аёлларнинг 75-80%ида турли хил 
экстрагенитал касалликлар мавжуд бўлиб, бу касалликлар ҳомиладорлик 
ва туғруқ жараёнини асоратли ўтишига ва бу ўз навбатида туғилаётган 
гўдаклар турли касалликлар билан дунёга келишига, аёлларнинг туғруқ 
асоратлари оқибатида ногиронлигига олиб келмоқда. Аёллар репродуктив 
фаолиятининг узоқ давом этиши, оилалар санитария маданиятини пастлиги, 
қизларнинг эрта турмушга чиқиши ва кетма-кет фарзанд кўриши, ёшликдан 
саломатлиги заиф бўлган қизлар сонининг ҳали ҳам камаймаётганлиги, 
юқоридаги нохуш ҳолатларни давом этишига асос бўлмоқда.
Демак, Covid-19 пандемияси даврида фертиль ёшдаги аёлларнинг 
саломатлиги янада ёмонлашиши мумкинлигини хисобга олган холда 
уларнинг саломатлигини яхшилашга қаратилган тактик ва стратегик 
режаларни ишлаб чиқиш долзарб муаммоларидан биридир.