Termiz davlat universiteti professor A. N. Ro’ziev nomidagi «Geografiya»



Download 2,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet68/171
Sana29.12.2021
Hajmi2,61 Mb.
#81360
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   171
Bog'liq
topografiya asoslari va kartografiya

 
Chiziqli masshtab 
Chiziqli  masshtabning  gerografik  aniqligi  uning  tuzilishiga  bog’liqdir.  Agar  chiziqli 
masshtabning  birinchi  bo’lagini  qancha  kichik  bo’laklarga  bo’linsa  masshtab  aniqligi 
ham  shuncha  orta  boradi.  Lekin  shunisi  ham  borki,  chiziqli  masshtabning  birinchi 
bo’lagini juda mayda bo’laklarga bo’linsa, bu bo’laklarni ko’z ilqamaydi.   
Kartada  masofani  o’lchashda  qam  err  yuzasida  o’lchangan  masofalarni  qoqozga  aniq 
kichraytirib tushirishda ko’ndalang masshtadan qam foydalaniladi. Ko’ndalang masshtab 
mertal chiziqlarda ba'zi bir geroderzik asboblarda va transportirlarda berrilgan bo’ladi. 
Ko’nadalang masshtabni qoqozga qam chizib olish mumkin.  
Ko’ndalang masshtab bilan chiziqlarni kartada 0,2 mm yoki santimertrga aylantirsak 0,02 
sm  aniqlikda  o’lchash  yoki  joyda  o’lchangan  masofalarni  shu  aniqlikda  qoqozga 


 
62 
kichraytirib turish mumkin. 
Masalan:  1:  10,000  masshtabda  joy  plani  olinayotganda  err  yuzasidagi  234  m. 
o’lchangan  masofani  qoqozga  kichraytirib  tushirish  kerrak  bo’lsin  o’lchangan  masofa 
200Q20Q14 mertr bo’lib, kartada 200m  q 2 sm, ga 20 mertr-2 mm, ga 14 m q 1,4 mm 
ga terng bo’ladi, shunda 2 sm ko’nadalang masshtabning bitta katta bo’lagiga 1,4 mm 
verrtikal chiziqqa yozilgan raqamlarning 7-siga to’qri kerladi, bu shaklda yulduzlar bilan 
ko’rsatilgan  (noldan  chap  tomonning  bir  bo’lagi  gorizontalga  20  m  ga  verrtikalga  2 
mertrga terng)  
Berrilgan  masshtabning  0,1  mm  ga  to’qri  kerlgan  joydagi  masofa  shu  masshtabning 
aniqligi  deryiladi.  Bu  –  karta  va  planlarda  nazariy  jixatdan  ulchash  anikligi  xisoblanib 
1:5,000 masshtabli kartada 0,5 mertrga, 1: 10:000 masshtabli kartada 1 mertrga, 1:25.000 
masshtabli kartada esa 2,5 mertrga terng va x.k. 
Boshkacha kilib aytganda, masshtab anikligiga tugri kerlgan masofadan kichik kersmani 
kartadan ulchab yoki joyda ulchagan kersmani planga tushirib bulmaydi. Chunki oddiy 
kuz bilan ajratish mumkin bulgan oralik 0,1 mm dir. 

Download 2,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   171




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish