O‘zbеkiston davlat jahon tillari univеrsitеti

Mavzuning dolzarbligi.  O’zbekistonda ilm-fanning, hususan, qiyosiy tilshunoslik 

va    horijiy    tillar  o’qitish  metodikasi    fanlarining  hamda  interferensiyaning  nazariy  va 

amaliy  masalalarini  tadqiq  etishga  D.B.Buronov,  A.A.    Abduazizov,    D.U.Ashurova,  

---

7 

 

 

G.H.Bokieva,    M.Djusupov,    D.D.Jalolov,  U.Hoshimov,  L.T.Ahmedova,  P.O'.Bakirov,  

A.T.Irisqulov,    A.Е.Mamatov,    N.K.Turniyozov,    O'.K.Yusupov    kabi  olimlarning 

hissalari  kattadir.    Mazkur  taniqli  olimlar  tomonidan  olib  borilgan  ilmiy  tadqiqotlar  va 

chop  etilgan  darslik  va  qo'llanmalar  mamlakatimizda  horijiy  tillarni  chuqur  o'zlashtirda 

dasturulamal  bo'lib  kelmoqda.    Ammo  ilm-fan  yutiqlarini  horijiy  tillarni  o’qitish 

amaliyotiga  tadbiq  etish  muommasi  haligacha    to’liq  yechilmagan.    Jamiyat  ijtimoy 

hayotining ilgarilab ketishi tadqiqotchilardan chet tillari bo’yicha mutahassilar tayyorlash 

ishini chuqurlashtirishni talab etadi.  Ushbu  talablarga javob beradigan ta'lim uslublarini 

va metodik asoslar ko’rsatib berishga mo’ljallangan mazkur ilmiy ish uning mavzusining 

dolzarbligidan dalolat beradi. 

 Muammoning  o'rganilganlik  darajasi.  Fonetika  tilning asosiy sathlaridan birsi 

bo’lib,  uni  o’rganish  qadim  zamonlardan  boshlangan.  Taniqli  olimlar  I.A.Boduen  de 

Kurtene, 

L.S.Trubeskoy, 

L.V.Shcherba 

tovush 

va 

fonema 

tushunchalarining 

alohidaliklarini  ko’rsatib  berganlar.  Ayniqsa    rus  tilshunosligida  yuz  bergan  Leningrad 

(Shcherba) va Moskva fonologik yo’nalishlari hamda horijda Praga tilshunoslik to’garagi 

vakillari  N.S.Kuznesov,  M.I.Matusevich,  L.R.Zinder,  R.I.Avanesov,    O’zbekistonda 

V.V.Reshetov,    A.A.Abduazizov  kabi  olimlar  o’zbek  va  boshqa  tillar  tovushlar 

tizimlarini  solishtirma  o’rganishga  munosib  xissa  qo’shganlar.    Bunday  qiyoslash  

natijalari  lingvodidaktika    va    metodika  fanlariga  tillar  tovushlar  tizimlaridagi 

alohidaliklarni  ta'lim  jarayonida  hisobga  olish  uslublarini    ko’rsatib  berib,  bundagi 

muhim  holat  -  interferensiyani  inobatga  olish  lozimligini  ta'kidlashgan.    Bu  borada  

O’zbekistonda 

D.B.Buronov, 

U.K.Yusupov, 

V.M.Beldiyan, 

M.D.Djusupov, 

U.H.Hoshimov  va  boshqa  tilshunos  va  metodistlarning    xizmatlari  kattadir.  Ushbu 

olimlar  olg’a  surgan  g’oyalarni  ingliz  tilini  talaba  va  o’quvchilarga  ta'lim  berishga 

moslashtirgan  holda  yangi  va  zamonaviy  lingvodidaktik  izlanishlar  olib  borish  hozirgi 

kunning asosiy talabidir. 

---

8