Microsoft Word tarixi muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
128
bizning foydamiz bilan tugadi, ikkinchi urushimiz kelasi yili Badr maydonida bo‘lsin», 
dedi. Buni anglab, Rasululloh ham kelasi yili Badr maydonida urush qilmoqqa va’da 
qildilar. Shuning bilan Abu Sufyon ham o‘z askariga qarab qaytdi. Aning ortidan 
Rasululloh hazrati Alini yuborib, aytdilarkim: 
— Qaraysan, nima ish qilurlar. Agar tuyalarini minishib, yugurik otlarini yondab 
yetaklashgan bo‘lsalar, o‘z yurtlari Makkaga qaytgan bo‘lurlar. Agar otlarini minishib, 
tuyalarini haydab jo‘nashgan bo‘lsalar, alarning qasdi Madinaga borib, chopul 
qilmoqchidurlar. Alloh oti ila ont etarmankim, agar Madinaga borur bo‘lsalar, shul onda 
orqalaridan yetib borib, alarni Madina ichida qarshi olib, qattiq savashurmiz, — dedilar. 
Bu Uhud urushida sahobalardin yetmish necha kishi shahid bo‘lib, qolganlarining ko‘plari 
og‘ir yarador edilar. Shundoq bo‘lsa ham, bu Xudodo‘st haqiqiy mo‘minlarning bu ishdan 
ko‘ngillari cho‘kib, ruhlari tushmadi, balki bularning himmat va g‘ayratlari avvalgisidan 
ham ortiqroq bo‘ldi. Alar: «To o‘lgunchalik dushmanga qarshi sabot ko‘rsatib, chidamlik 
bilan urush qilgaymiz», deb Rasulullohga qaytadan va’da berdilar, raziyallohu anhum. 
So‘ngra Hazrati Ali Payg‘ambarimizning buyruqlari bilan, alar ortidan qoralab borib 
ko‘rdilarkim, tuyalarini minishib, otlarini yetaklashib Makka shahri tomonga jo‘namoqchi 
bo‘ldilar. Jo‘nash oldida Abu Sufyon Madina shahrini bo‘sh qolganini bilib, shaharni talon-
taroj qilmoqchi, xotun-bolalarni o‘lja, asir olmoqchi bo‘lib, bu to‘g‘rida askar 
boshliqlaridan maslahat so‘radi. Anda Quraysh raislaridan Safvon ibn Umayya aytdikim: 
— Dushmanlarimiz bu urushda yengilishdilar, alardin bir qanchalari o‘ldirildi, shuning 
uchun qattiq qayg‘urmoqdalar. Agar shul xol ustiga yana Madinaga borib hujum qilur 
bo‘lsak, jon achchig‘ida cho‘ng-kichik demay, borliq quvvatlari bilan qarshi turgaylar, biz 
uchun ul chog‘da qanday natija chiqishi ma’lum emasdur. Hozircha dushmanlarimizni bu 
joyda yenggan bo‘lib, o‘tgan Badr urushida yengilgan nomusimizni qaytardik. Endi, 
shunchalik qo‘limizga kelgan bu ulug‘ yutuqni saqlab qolishimiz kerak, — dedi.
Bu so‘zga hammalari rozi bo‘lishib, Makkaga qarab qaytdilar. Bu bahona bilan Alloh taolo 
Madina shahrini dushman oyog‘i ostiga tushishdan saqladi. Bu ham Rasulullohning 
mo’jizalari deb aytilsa, loyiqdur. 
Endi dushmanlar ketgandan keyin Rasululloh bu urushda o‘lgan va qolgan mo‘minlarni 
tekshirmoqchi bo‘lib: «Sa’d ibn Rabi’ xabarini kim keltirgay? Bir to‘p dushmanlar qilich-
nayzalariga qarshi chopishib turganligini maydonda ko‘rgan edim», dedilar. Anda ansor 
sahobalardin Ubay ibn Ka’b: 
— YO Rasulalloh, man aning xabarini keltirgaymen, — deb o‘rnidan turdi.
Rasululloh aytdilar: —
Agar uni tirik ko‘rsang, mendin salom aytib, holing nechuk bo‘ldi, deb so‘ragil — dedilar. 
So‘ngra ul sahoba o‘liklar ichidan izlab yurib, hazrati Sa’dni topdi. Ramaqi joni bor edi.
Aytdikim:
— Rasululloh senga salom aytib, meni yubordilar. Sening holingni bilmakka keldim — 
dedi.
Anda Sa’d: 
— O‘n ikki yerimdan nayza yeb, yarador bo‘ldim, jon yerimdan o‘tib, zahim ichimga 
tushdi. Endi men tirik emasman, o‘liklar qatoridadurman. Mendin Rasulullohga salom 
yetkazgil, bizga haq yo‘lni ko‘rsatib, hidoyat yo‘liga soldilar. Alloh ularga ajr bersun, 
ikkinchidan, qavm-qarindoshlarimga mendim salom yetkur, to bir jon kishi qolguncha 
Rasulullohni dushmandin saqlasinlar. Agar bu ishda bo‘shlik qilsalar, Alloh oldida uzr 
topa olmagaylar, — deb, jon taslim qildi. Borgan kishi bu xabarni Rasululohga yetkazdi. 
Anda Rasululloh: 
«Rahimahullohu nasaha lillahi va lirasulihi hayyan va mayyitan», ya’ni: «Alloh uni 
rahmat qilsin, Xudoga va uning Payg‘ambariga tirik holida va o‘lar chog‘ida ham 

---

Tarixi Muhammadiy. Alixonto’ra Sog’uniy