Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

Oqsillar 
soch, tirnoq, teri, 
pat, jun, ipak
tarkibiga ham kiradi. Shuningdek, 
tuxumning 
asosiy qismini tashkil etadi. 

---

409
Oqsil 
nomi 
tuxum oqi 
so’zidan kelib chiqqan. Ilmiy adabiyotlar 
«birinchi», «eng muhim»
degan ma’noni anglatadigan 
protein 
termini bilan atash qabul qilingan. Oqsil moddalarni o’simliklar 
tuproqdagi tuzlar tarkibidagi 
azot
, 
dukkakli
o’simliklar esa atmosfera 
azoti
hisobiga sintez qiladi. 
Hayvonlar oqsil sintez qila olmaydi. Ular o’simlik yoki hayvonlarni yeb, oqsillarni tayyor holda oladi. 
Hayvon va o’simliklar a’zolarida oqsillar turli funksiyalarni bajaradi. Ko’pchilik garmonlar, 
enzimlar, fermentlar, antibiotiklar va toksinlar oqsil moddalardan tashkil topgan. Ko’p hollarda oqsillar 
hayvon hujayralari qobig’ini hosil qiladi va modda almashish jarayonida hujayralarning o’sishida 
muhim rol o’ynaydi. 
Oqsillar tabiiy sharoitda organik va anorganik moddalar bilan juda murakkab aralashmalar 
holida uchraydi. 
Oqsillar tirik organizmlar hayotini taminlab turuvchi asosiy moddalar bo’lib, ularning tuzilishi 
juda murakkabdir. 
Ayrim oziq – ovqat mahsulotlaridagi oqsil moddalarning miqdori ( % hisobida ): 
Go’shtda – 
12.9-14; jigarda – 18-19; buyrakda – 16-17; tuxumda – 12; kartoshkada – 2; no’xatda – 22;
sutda – 3.4; sholida – 8; makkajo’xorida – 8. 
Tarkibi va tuzilishi. 
Oqsillar trarkibida 
besh
xil element – 
C, H, O, N
va 
S
, ba’zi eng muhim 
oqsil moddalar tarkibida esa 
P
ham bo’ladi. Bu elementlar oqsillar tarkibida o’rtacha quyidagi 
miqdorda bo’ladi: