Q. X. Abdurahmonov, Sh. R. Xolmo’minov, N. Q. Zokirova, A. B. Irmatova personalni boshqarish darslik

Xodimlarning cheklangan umumiy soni
— korxona, tashkilot, 
muassasaning mehnatini tashkil qilish va texnolgik rivojlanishning mavjud 
darajasida oldinga qo’yilgan maqsad va vazifalarga erishish uchun zarur 
bo’lgan xodimlarning maksimal soni.
Xodimlar sonining nisbati
— korxonalar, tashkilotlar va 
muassasalarning boshqaruvchanligini saqlab qolish sharti bilan, maqsad 
vazifalarga erishish, belgilangan funktsiyalarni bajarishda boshqaruv, 
xizmat ko’rsatuvchi va texnik xodimlarni sakdash uchun eng kam 
xarajatlarni ta’minlash maqsadida texnik va xizmat ko’rsatuvchi 
xodimlarning sonini boshqaruv xodimlari soniga bo’lgan nisbatining 
maqbul proportsiyalarini belgilovchi normativlardir.
Xizmat — kasb jihatidan ko’tarilish
— tashkilot tomonidan turli 
darajalar (lavozimlar, ish o’rinlari, jamoadagi mavqe-martabalarni taklif 
qilish) izchilligidir. Xodim bu bosqichlarni layoqatiga qarab o’taydi.
Xususiy mulk
— ayrim shaxslar ixtiyoridagi mulk, bozor 
iqtisodiyotida mulkchilikning etakchi shakli.
Xo’jalik nizolari
— iqtisodiyot sohasida va uni boshqarish 
jarayonida taraflar o’rtasidagi kelishmovchiliklar. O’zbekiston 
Respublikasida xo’jalik nizolari xo’jalik sudlari yoki hakamlar sudi 
tomonidan ko’rib chiqiladi.
Xo’jalik shartnomasi
— tadbirkorlik faoliyati sub’ektlari o’rtasida 
tuziladigan fuqarolik-huquqiy shartnoma.
Shaxsning ehtiyoji
— bu, insonda harakatga intilishni vujudga 
keltiruvchi biror-bir narsaning yo’qligini anglashdir. Uning normal hayot 
kechirishi uchun oziqa, uy-joy, ob-havo kabi zarur vositalar bo’lib, xotin-
qizlarga ko’pchilik orasida ko’zga tashlanib turishi uchun chiroyli 
bezaklarga ko’proq ehtiyoj sezadilar.
Shtatlar jadvali 
— mulk egasi, rahbar yoki yuqori organ tomonidan 
tasdiqlangan bir xil lavozimlar va lavozim maoshlari miqdorini ko’rsatgan 
holda doimiy ishchilarning lavozimlar nomi.
Qiziqish
— bu, shaxsning u yoki bu narsaga qaratilgan bilish 
566

---

ehtiyojining namoyon bo’lish shakli bo’lib, bu narsa ijobiy his-tuyg’uni 
uyg’otishi mumkin (musiqaga, texnikaga va h.k.).
Qobiliyat 
— bu, xodimda o’ziga yuklangan vazifalarni bajarish uchun 
kasb malakasi mavjudligi, etarli darajadagi jismoniy kuch-quvvat va 
chidam, uquv, umumiy madaniyat borligi va shu kabilardir.
Ekstraversiya
—
(extra
—
tashqari)
shaxsning shunday psixologik 
xususiyatlarini ko’rsatib beradiki, bunda shaxs o’zining qiziqishlarini 
tashqi omilga, tashqi obektlarga qaratadi, ba’zan buni o’z qiziqishlarining 
shaxsiy ahamiyatini pasaytirish hisobiga amalgaoshiradi.
Etika (axloq)
— bu, ijtimoiy hayot jarayonida ro’yobga 
chiqariladigan universal va o’ziga xos axloqiy talablar va xulq-atvor 
normalari tizimidir.
Yuridik shaxs
— fuqarolik huquq va majburiyatlarining sub’ektlari 
hisoblanuvchi korxona, muassasa, tashkilot. Yuridik shaxslar O’zbekiston 
Respublikasi Fuqarolik kodeksiga muvofiq foyda olishni o’z faoliyatining 
asosiy maqsadi qilib olgan tijoratchi tashkilotlar (xususiy korxonalar, 
xo’jalik shirkatlari va jamiyatlari) hamda tijoratchi bo’lmagan tashkilotlar 
(jamoat birlashmalari, fuqarolarning o’zini-o’zi boshqarish organlari)ga 
bo’linadi.