Osmanli devleti'Nİn kuruluşu ve bizans- avrupa ekseninde cereyan eden münasebetler yaşar demiR  Öz

Gazilerdir ve galiplerdir, fi sebilillah hak yoluna 
durmuşlardır, gaza malını cem’ edüp Hakk’a harç edicilerdir ve Hak’tan yana gidicilerdir. Din 
2 Ahmedi, 
İskendername
, neşreden, I. Ünver, Ankara, 1982, 65 b, Atsız neşri, 
Osmanlı Tarihleri
, Ankara, 
1949, s. 7-8. Bakınız, F. Emecen, 
İlk Osmanlılar
…, s. 4. Söğüt ve civarının ne zaman dirlik olarak 
verildiği konusunda bir tarih bulunmamaktadır. 
3Halil İnalcık,
Devlet-i Aliye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar I, İstanbul, İş Bankası 
yayınları, 2009,
s. 10. 
4 İnalcık, 
a.g.e
., s. 9. 
5 Ömer Lütfi Barkan, sofiler için kolonizatör dervişler tabirini kullanmaktadır. Bu denli yaklaşım Fransız 
bakış açısını yansıtmaktadır. İslam’a ait bir kavram olan sofiliğin tanımlanması için yabancı terimlerin 
kullanılması kavramın mahiyetinin anlaşılmasına yetmemektedir. Kolonizasyon insan haklarının 
sömürülmesi olarak kabul edilmektedir. Söz konusu dervişlerin bölge halklarını sömürü değil onların adil 
bir hayat sürmesine yardımcı olmaktan başka gaye gütmedikleri aşikârdır. 
6 İnalcık, 
a.g.e
., s. 25. 
7 İnalcık, a.g.e., s. 18. 

---

57 
http://dergipark.gov.tr/ihya
 
ISSN: 2149-2344 
E-ISSN: 2149-2344 
yolunda gayretlüdürler, dünyaya mağrur değillerdir. Şeriat yolunu gözeticilerdir, ehl-i 
ş
irkten 
intikam alıcılardır”.
Tüm bu özelliklere sahip kişiler tasavvufi bir hayatın mensubu olarak cihada katılırlardı. 
Sadece Allah’ın rızasını kazanmaya niyet etmeleri kendilerine öğütlenir, ganimet sahibi olma, 
tamahkârlık vb. duygulardan uzak durmaları istenirdi. Bu zümre Osman Bey’in vurucu gücünü 
oluşturduğu gibi, fethedilen yerlerde sosyal, iktisadi ve dini düzenin kurulmasında da idari 
personel olarak önemli vazifeler ifa etmiştir. Zira alperenler arasında fakih dediğimiz din 
âlimleri de bulunmaktaydı. Bu âlimler kadı olarak görev yapar ve devletin adaletle 
hükmetmesini sağlarlardı. Nitekim çoğu yerler savaşla fethedilmesine rağmen diğer devletlerde 
olduğu kadar yakıp yıkma ve yağmalanma yaşanmamış, eldeki ganimetler İslam hukukuna göre 
değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Gaza, cihat olgusunun Batılı tarihçilerce de kabullenildiğini 
belirtmek gerekir. Ünlü tarihçi Avusturyalı Paul Wittek gaza ideolojisinin Osmanoğlularının 
devlet kurma sürecinde etkin olan en önemli faktör olduğunu kabul etmektedir.
8
Ertuğrul Bey Gazi’nin 1281’de 93 yaşında vefat etmesinden sonra Kayı boyunun idaresi, 
diğer Türk boylarının da ittifak etmesiyle 23 yaşındaki Osman Bey’e
9
geçmiştir. Yazıcızâde’nin 
bildirdiğine göre uçta bulunan Oğuz beyleri büyük bir kurultay yapmışlardır. Etrafta dağınık 
haldeki Türkmenler, Tatar ve Bizans Tekfurlarının saldırılarından muzdarip olan kitleler de 
kurultay esnasında Osman Bey’e gelerek dertlerini anlatmışlar ve Selçuklunun kendilerine çare 
olamayacağından bahisle, Osman Bey’in padişah olmasını istemişlerdir.
10
Burada anlatılanlara 
göre, kurultayda Oğuz töresine uygun bir şekilde hareket edildiği anlaşılmaktadır. Türk devlet 
geleneğinde göçerlerin korunması, onlara kışlak ve yaylakların bulunması, soyun devamı için 
her türlü tedbirin alınması beyin göreviydi. Osman Bey, kişiliği ve etrafa saldığı namıyla 
Türkmenlerin bu yöndeki beklentilerinin yerine getirileceği noktasında onları etkilemiştir.
Osman Bey Bâlâ Hatun ile evlendikten sonra Şeyh Edebali’nin manevi terbiyesi altına 
girmiştir. Bilindiği gibi tüm alperenler Edebali’ye bağlıydılar. Ertuğrul Bey’in vefatı akabinde 
Osman Bey’in idareye seçilmesi tesadüfî değildir. Zira sosyo politik ve dini olarak etkin bir 
8 Paul Wittek,