Модулнинг ўқув-услубий мажмуаси Олий ва ўрта махсус таълим

тарбия 
воспитание 
training 
деганда шаклланаётган 
шахсда шахсий, ахлоқий 
сифатларни шакллантиришни 
тушунасиз
норасмий 
тузилма 
неформальн
ая 
informal 
structure 
жамоанинг барча аъзолари 
ўртасидаги шахслараро 

---

179 
структура 
маънавий-психологик 
муносабатларнинг умумий 
тизими ва микрогуруҳни 
ташкил қилувчи айрим аъзолар 
ўртасидаги танлаш 
муносабатлари мазмунини 
ифодалайди 
педагогик 
таъсир 
кўрсатиш 
педагоги-
ческое 
влияние 
pedagogic 
influence 
ўқувчиларнинг ижтимоий-
фойдали фаолиятини педаго-
гик жиҳатдан мақсадга 
мувофиқ тарзда ташкил 
этишга хизмат қиладиган 
воситалар тизимидан 
иборатдир 
қўшиқ 
песня 
song 
қўшиқнинг таълимий қиммати 
шундаки, болаларни чиройли 
қўшиқ айтишга ўргатади, у 
эса ўз навбатида нафосат 
ҳамда эзгуликка этаклайди 
топиш-
моқлар 
загадки 
riddle 
ўзбек тилидаги “топишмоқ” 
сўзининг луғавий маъноси 
«топмоқ» феълидан 
олинганлиги маълум, яъни 
топишмоқ топ-топ ўйнамоқни 
билдиради 
тарбия-
нинг 
мақсади
цел
воспитание
food 
vospitaniy
ҳар томонлама камол топган-
мукаммал инсон шахсини 
тарбиялашдир
рағбатлан-
тириш ва 
жазолаш 
поощрение 
и наказание 
the 
encourage-
ment and 
punishment 
тарбиянинг энг анъанавий 
усули бўлиб, тарбияланувчилар 
хулқ-атворига тузатиш 
киритишни, яъни фойдали 
хатти-ҳаракатларни қўшимча 
рағбатлантиришни ва 
тарбияланувчиларнинг 
номақбул хатти-
ҳаракатларини тўхтатишни 
таъминлайди 
замона-
современ-
modernity 
таълим-тарбия амалиётига 

---

180 
вийлик 
ность 
асосланган тажриба, 
синовдан ўтган дидактика 
соҳасидаги янгиликларни 
жорий этиш 
суҳбат
разговор
conversa-tion
ўқувчи шахсини ғоявий ва 
маънавий-ахлоқий жиҳатдан 
шакллантиришда 
ўқитувчининг жонли сўзи энг 
таъсирчан усул ҳисобланади.
оила 
семья 
family 
кишиларнинг никоҳ ёки қон-
қариндошлик ришталари, 
умумий турмуш тарзи, 
ахлоқий масъулият ҳамда 
ўзаро ёрдамга асосланувчи 
кичик гуруҳи
.
 
оила 
муҳити 
семейное 
окружение 
family 
atmosphere 
ахлоқ-одоб, маданият 
қоидалари асосида ташкил 
топса, ўқувчи шахсининг 
тўғри шаклланиши учун шарт-
шароит яратилса, бунда 
оиладаги ўқувчилар тўғри 
камол топади. 
оилавий 
муносабатл
ар 
семейнего 
отношения 
family 
relations 
ота-оналар ёки боланинг 
камолоти учун масъул бўлган 
шахслар (бува-бувилар) ҳамда 
фарзандлар ўр тасида турли 
йўналиш-ларда ташкил 
этилувчи муносабатлардир 
огоҳлантир
иш 
предупреж-
дение 
caution 
содир этилиши мумкин бўлган 
муайян хатти-
ҳаракатларнинг олдини олиш 
мақсадида қўлланилади 
педагогик
ихтисослик
 
специализи-
руются в 
обученII 
pedagogic 
specialize in 
teaching 
таълим натижаси ўлароқ 
билим, малака ва кўникмалар 
мажмуидан иборат бир 
касбий гуруҳ доирасидаги 
фаолият тури 
педагогик 
маҳорат
педагогичес-
кие навыки
pedagogical 
skills
илмий билимларни ва тарбия-
даги қийинчиликларни 

---

181 
йенгишга қодир бўлган, 
ўқувчилар қалбининг ҳис қилиш 
маҳорати
педагогик 
масала 
образова-
тельный 
вопрос 
educatio-
nalissues 
педагогик жараённинг асосий 
бирлиги, ўзига хос 
тизимидир. у воқеликни 
билиш ва қайта яратиш 
зарурияти билан боғлиқ, 
тафаккур қилинадиган 
педагогик вазият 
педагогик 
фаолият
образова-
тельная 
деятель-
ность
educational 
activity
ўқувчиларга таълим-тар-бия 
бериш иши билан шу-
ғулланадиган ва бу ишга 
махсус тайёрланган киши-
ларнинг меҳнат фаолияти
педагогик 
талаб 
педагоги-
ческий 
требований 
pedagogic 
demand 
таълим-тарбия жараёнида 
кўп қўлланиладиган усул-
лардан бири бўлиб, у тар-
биячи ва тарбияланувчи 
орасидаги шахсий муноса-
батларда намоён бўлади 
педагогик 
техникалар 
педагогичес
кие техники 
pedagogical 
techniques 
ўқитувчи фаолиятининг 
ботиний мазмунини ҳамда 
зоҳирий ифодасининг гармоник 
бирлигидан иборатдир 
 
портфолио 
портфель 
portfolio 
портфолио тахминан ўнбетли 
кўқтувчининг баёни ҳамда 30 
бетгача етиши мумкин бўлган 
қўшимча маълумот 
саҳифасидан ташкил топади 
шахс 
личность 
human 
кадрлар тайёрлаш тизимининг 
бош субйекти ва обйекти, 
таълим соҳасидаги 
хизматларнинг истеъмолчиси 
ва уларни амалга оширувчи. 
шахсий 
фазилат 
характер 
личности 
the nature of 
the 
individual 
шахс томонидан ўзининг 
ахлоқий, руҳий ва ишчанлик 
қобилиятининг ижтимоий 

---

182 
аҳамиятини, жамиятдаги 
ўрнини англай олиш хусусияти 
режа
план
plan
ўқувчиларга тарбия бериш 
жараёнини муваффақиятли 
ташкил этишнинг зарурий 
шартидир
раҳбарлик 
бу
управление 
это
leadership
профессионал муносабатдир. 
раҳбарларнинг талабалар 
билан ишлаш тарси урф-
одатлар, тажриба ва фан 
турига кўра фарқланади.
рағбат-
лантириш 
продвиже-
ние 
послужбе 
sareer 
advancement 
Тарбияланувчининг хатти-
ҳаракати ва фаолиятига 
ижобий баҳо бериш асосида 
унга ишонч билдириш, 
кўнглини кўтариш ва уни 
қўллаб-қувватлаш усулидир 
синтез 
қилиш 
cинтез 
synthesis 
Бу ўқувчининг таркибий 
қисмларни ва уларни аввал у 
ерда бўлмаган намуна ёки 
тузилма ташкил қилиши 
мумкин бўлган йўл билан 
бирлаштириш қобилияти 
тарбия 
воспитание 
training 
 
деганда шаклланаётган 
шахсда шахсий, ахлоқий 
сифатларни шакллантиришни 
тушунасиз
тарбиянинг 
асосий 
мақсади
основная 
цель 
образования
the main 
objective of 
eucation
шахснинг ақлий-ахлооқий 
тарбиялашда эркин фикр-
ловчи ва жисмоний ривожла-
ниши, унинг қобилиятларини 
ҳар томонлама очиш учун 
имконият яратиш
тарбия 
назарияси 
теория 
воспитание 
the theory of 
education 
педагогика фанининг бир
қисми бўлиб, тарбиявий 
жараёни мазмуни, усули
ва ташкил этилиши 
масалаларини ўрганади. 
тарбия-
общественн
the content 
шахснинг шаклланишига 

---

183 
нинг 
мазмуни 
ая 
педагогика 
of education 
қўйилувчи ижтимоий 
талаблар моҳиятидан иборат. 
тарбия 
методи 
метод 
воспитание 
teaching 
method 
тарбия мақсадига 
эришишнинг йўли; 
тарбияланувчиларнинг онги, 
иродаси, туйғулари ва хулқига 
таъсир этиш усуллари 
таҳлил 
қилиш 
анализ 
analysis of 
the 
бунда маълумот ёки ғояларни 
таркибий қисмларга бўлишда 
ўқувчининг қобилияти қамраб 
олинади. 
таълим 
образование education 
таълим жараёни педагогик 
жараённинг ажралмас, му-
ҳим қисмларидан бири бўлиб 
ўқитиш, билим, кўникма, 
малака ҳосил қилиш 
таълим 
талаблари 
образова-
тельные 
требования 
edication 
demands 
ўқувчиларнинг ижтимоий 
фойдали фаолиятини 
рағбатлантириши, жамоани 
жипслаштиришда педагоглар 
билан ўқувчиларнинг 
ҳаракатлари бирлигидир 
таълим-
тарбия 
жараёни 
учебный 
процесс 
the process 
of education 
таълим-тарбия жараёни 
бериладиган билимлар яхлит 
ва ижтимоий шарт-
шароитлар, миллий ва 
тарихий, маънавий омиллар, 
умуминсоний қадриятлар 
моҳиятини тушунтириш. 
тафаккур 
мышление 
pondering 
инсон ақлий фаолиятининг 
олий шакли ҳисобланади. 
танбеҳ 
бериш
замечание
reprove
енг муҳим жазолаши тури. 
Ўқитувчи ўқитувчига юзма-юз 
туриб танбеҳ беради, буни 
кундалигига ёзиб қўйиши ҳам 
мумкин.
танлаш 
выбор 
selection 
талабалар ҳаёт тарзи омма 
эътиборига ҳавола қилиниши, 
таништирилиб борилиши 

---

184 
мақсадга мувофиқдир. Оилй 
таълим муассасасига қабул 
қилинадиган талаба билан 
суҳбат давомида 
имкониятлар, сиёсат ва 
жараён тенг мувозанатда 
қўллаб-қувватланиши керак 
таништири
ш
 
пазнокомит
ь 
introduce-
tion 
формал таништириш бу ўз 
номи билан талабаларни 
маълумотлар билан таъмин-
лашни ўз зиммасига олиб 
талабаларни ўзлари иштирок 
этадиган академик ва 
ижтимоий муҳитни яхши 
англаб, ўқишни бошлаш-
ларидай енгиллик туғдиради 
тест методи метод 
испытания 
test method 
синовлар методи бўлиб, ёзма 
жавобларни оммавий равишда 
йиғиб олиш методи. 
 
тушунча 
понятие 
concept 
атроф-муҳитга ходисалар 
предметларнинг муҳим 
хусусиятларини, улар 
орасидаги алоқа ва 
муносабатларни билиш.