Musiqani va nutqni idrok qilish. Rangni idrok qilish Reja

 
Nutqni idrok qilish 
– 
murakkab jarayon bo’lib, isonning barcha psixik jarayonlarini bir 
vaqtda ishlashiga ayniqsa fikrlash jarayonini faol tarzda namoyon bo’lishini talab etadigan
jarayondir. 
 
Nutqni idrok qilishning darajalari. 
•
Ovozni idrok qilish 
•
Nutqning tembri va tezligini idrok qilish 
•
Bildirilgan fikrni ma’nosini idrok qilish 
•
Kelgan ma’lumotni qabul qilish va qayta ishlash 
Ovozni idrok qilish. 
Ovoz ongsizlik darajasida idrok qilinadi. Birinchi navbatda so’zlarning qanday 
intonatsiyada aytilayotganligiga ahamiyat beriladi. Kerakli ma’lumot noodatiy tarzda, masalan, 
tahdid tarzda uzatilsa so’zlar noto’g’ri idrok qilinadi.
Nutqning tembri va tezligini idrok qilish. 
 
Tembr
- tovushning o’ziga xos sifatlari. Nutqning tembri va tezligi suhbatdoshning 
suhbat haqidagi individual tasavvurlariga mos kelganda u suhbatni oson olib boradi. O’ta tez 
nutq suhbatning samarali kechishiga xalaqit beradi. 
Bildirilgan fikrni ma’nosini idrok qilish 
Uchinchi bosqichda ma’lumot idrok markazi tomonidan taxlil qilinadi. Agar oldingi ikki 
bosqich muvaffaqiyatli kechgan bo’lsa, ya’ni suhbatdosh e’motsional bir oqimda bo’lsa, suhbat 
bir maromda kechadi. 
Kelgan ma’lumotni qabul qilish va qayta ishlash 
• 
To’rtinchi bosqichda ma’lumotni o’zlashtirish kuzatiladi. 
• 
Ma’lumotni tushunish va o’ziniki qilib olish jarayoni kechadi. 
• 
Bu ma’lum vaqt talab etadi va irodaviy zo’r berish bilan birga kechadi. 
 
Nutqni idrok qilish aspektlari: 
1.Eshitish qo’zg’atuvchisi sifatida idrok qilish 
2.Tovushlarni ma’nosini idrok qilish 
Nutqni idrok qilish xarakteristikasi: soniyasiga 2,5 ta aytilgan so’zlargina idrok qilinadi; 
so’zlarning ma’nosi tanaffussiz 5-6 ta va ibora 8-13 ta so’zdan iborat bo’lsagina to’g’ri idrok 
qilinadi; umumiy aytilgan so’zlarning o’rtacha 70%i idrok qilinadi (eshitish aspekti), va 60% i 
tushuniladi (ma’nosini anglash aspekti). 
Nutqni idrok qilishga ta’sir qiluvchi omillar. 
•
Inson eshitish qobiliyatining imkoniyatlari 
•
Tinglovchining tilni tushunish malakasi 
•
Tovushlarni tushunishga xalaqit beruvchi omillar 
•
So’zlarning ma’no konteksti (nutq yoki asarning tugal fikr anglatuvchi parchasi)