Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent



Download 3,49 Mb.
Pdf ko'rish
bet41/137
Sana29.12.2021
Hajmi3,49 Mb.
#80759
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   137
Bog'liq
«SIMSIZ ALOQA TIZIMLARI VA DASTURLARI»

Bitlarni aks ettirish
 
Demulti-
pleksor
 
Impulsni 
kengaytirish
 
Impulsni 
kengaytirish
 
 
Маvhum 
qism
 
Haqiqiy qism
 


59 
 
nuqtadan (–1,+1) nuqtaga radiosignal fazasini +45° qiymatdan +135° 
qiymatga o‘tishini xarakterlaydigan ko‘rsatkichni o‘tkazish mumkin. 
Bunday diagrammaning foydaliligini quyidagi misolda ko‘rsatish 
mumkin. 1.34-rasmdan ko‘rinib turibdiki, to‘rtta fazaviy traektoriyalar 
koordinatalar boshi orqali o‘tadi. Masalan, signallar turkumi (+1,+1) 
nuqtasidan  (–1,  –1)  nuqtaga  o‘tish  yuqori  chastotali  tashuvchi 
tebranish  oniy  fazasini  180°ga  o‘zgarishini  bildiradi.  Modulyator 
chiqishida  odatda  tor  polosali  yuqori  chastotali  filtr  o‘rnatiladi,  u 
holda  signal  fazasini  bunday  o‘zgartirilishi  bu  filtrning  chiqishida, 
demak  butun  uzatish  liniyasida  signaning  og‘masi  qiymatlarining 
sezilarli  o‘zgarishi  bilan  bo‘ladi.  Raqamli  uzatish  tizimlarida 
radiosignalning  og‘ma  qiymatlarining  o‘zgarmas  emasligi  ko‘p 
sabablarga ko‘ra kerak emas hisoblanadi. 
Ko‘rinib  turibdiki,  FM-4  chastotalar  resurslaridan  foydalanish 
nisbatida  FM-2ga qaraganda 2 martta tejamli, chunki o‘sha shakldagi, 
lekin  jo‘natmaning  ikki  karrali  cho‘zilishi  hisobiga  ikki  marttaga 
toraytirilgan  spektrga  ega  bo‘ladi.  Ta’kidlash  kerakki,  ko‘rsatilgan 
yutuqqa 
qabul 
qilish 
halqitbardoshligini 
yomonlashtirmasdan 
erishilgan. Aslida  FM-2da jo‘natma energiyasi  Ebga teng bo‘lsin, u 
holda  jo‘natmalarni  xato  qabul  qilinishi  ehtimolligini  aniqlaydigan 
qarama – qarshi jo‘natmalar rasidagi evklid  masofasi (geometrik 
 
uzunlikdagi qarama-qarshi vektorlarni beradigan) 
ni tashkil etadi 
(1.35a-rasm). 
FM-4da  to‘rtta  jo‘natmalarga 
  uzunliklardagi  to‘rtta 
biortogonal vektorlar mos keladi (1.35b- rasm) va o‘zgamas quvvatda 
E
q
 jo‘natma energiyasi BFMdagiga qaraganda uzunlikning ikki martta 
oshishi  hisobiga  E
q
  = 
  ikki  martta  ortadi.  Bunda  jo‘natmalarni 
xato qabul qilish ehtimolliklaridan eng kattasini aniqlaydigan qo‘shni 
vektorlar  orasidagi  masofa  oldingidek 
  qoladi,  bu  FM-
2dan  FM-4ga  o‘tishda  qabul  qilish  halaqitbardoshligining  qandaydir 
sezilarli yomonlashishi bo‘lmasligini bildiradi. 
Rasmlardan  ko‘rinib  turibdiki,  jo‘natmaning  davomiyligini 
keyingi  oshirilishida  ma’lumotlarni  uzatilish  tezligini  saqlash  talabi 
qo‘shni  vektorlarning  yaqinlashishiga  olib  keladi.  Jo‘natmaning 
davomiyligini  tezlikni  kamaytirmasdan  uch  martta  oshirilishi  bitta 
jo‘natma orqali sakkizta xabarlarni uzatilishini bildiradi, ya’ni BFMga 
qaraganda  jo‘natma  energiyasining  uch  martta  oshirilishi  qo‘shni 


60 
 
kanallar  orasidagi  burchakni  45°gacha  kamaytirilishi  (1.35v-  rasm), 
ya’ni minimal evklidlarni 
  masofagacha kamaytirish  bilan 
kompensatsiyalanadi. 
 
           
1.35- rasm. Fazaviy manipulyatsiyalashni geometrik talqin etish 
  
Shunday qilib, polosadagi uch marttalik yutuq 3,5 dB tartibdagi 
energetik  yo‘qotishlar  bahosiga  (vektorlarning  yaqinlashishini 
kompensatsiyalaydigan  va  xatolik  ehtimolligini  oldingi  darajagacha 
kaytiradigan  energiyaning  ortishi  aynan  shunday  bo‘lishi  kerak) 
olinadi.  Bunday  usulda  spektral  samaradorlikni  keyingi  oshirish 
energiya  sarflari  maqsadlarida  befoyda  bo‘lib  qoladi.  Polosadagi      
M-karrali  yutuq  2M-lik  FMda  quyidagicha  energetik  yutqazishli 
bo‘ladi: 
 
  martta 
          
Prinsip  jihatdan  signallar  vektorlari  orasidagi  minimal  masofani 
maksimallashtiradigan 
tekislikda 
signallar 
vektorlarini 
optimallashtirish  hisobiga  aytib  o‘tilgan  energetik  yo‘qotishlarni 
ma’lum  kamaytirish  imkoniyati  mavjud.  Bunda  vektorlar  bir  xil 
bo‘lmagan  uzunlikka  ega  bo‘ladi,  ya’ni  fazaviy  manipulyatsiyalash 
parallel  ravishda  amplitudaviy  manipulyatsiyalash  bilan  to‘ldiriladi. 
Amplitudaviy-fazaviy 
va 
kvadraturali 
amplitudaviy 
manipulyatsiyalash  (AFM  va  KAM)  nomlari  bilan  ma’lum  bo‘lgan 
bunday  usullar  telekommunikatsion  tarmoqlarda  (kabelli,  radioreleli 
aloqa  va  h.k.)  keng  tarqalgan.  Lekin  simsiz  mobil  telefoniya 
tizimlarining  o‘ziga  xosligi  portativ  terminalning  avtonom  ishlashi 


61 
 
muddatini  (zaryadlamasdan  yoki  batareyalarni  almashtirmasdan) 
uzaytiradigan  va  uning  hajm-og‘irlik  xarakteristiklarini  tijorat  o‘ziga 
tortishiga  ko‘maklashadigan    samarali  energiya  tejamorligining  juda 
muhimligidan  iborat.  Bu  sabablarga  ko‘ra,  ko‘p  karrali  FM  (16  va 
undan  ortiq  fazalar  sonili)  AFM  va  KAM  bilan  bir  qatorda  mobil 
aloqa  tizimlari  radiointerfeyslarida  ishlatilmaydi  va  faqat  sakkiz 
darajali FM (8-PSK) ma’lumotlar tezligini oshirish maqsadida EDGE 
spetsifikatsiyasi  doirasida  ikkinchi  avlod  tizimlari  uchun  tavsiya 
etilgan.  Lekin  sotali  radioaloqa  uchinchi  va  to‘rtinchi  avlodlari 
tizimlari  uchun  uzatish  tezliklariga  ortgan  talablar  tufyli  yuqoriroq 
tartibli FMni ishlatishga to‘g‘ri keladi. 

Download 3,49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   137




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish