Informatika va axborot texnologiyalari fani haqida

 
MS Access ob‟yektlari bilan ishlash. 
Forma ma‘lumotlarni ko‘rishni, qo‘shishni, taxrirlashni  va o‘chirishni qulay 
usulini ta‘minlaydi.  Xabar va oqim tizimlarini nazorat qiluvchi muloqot darchalari 
uchun  tarqatuvchi  tugmalardan  tashkil  topgan  shitlarni  ishlab  chiqishda 
foydalaniladi.  Forma  ob‘ektining  boshqarish  elementlariga  etiketkalar,  matnli 
maydonlar,  tugmalar  va  boshqalar  kiradi.  Bu  bo‘limda  turli  formalarni    qanday 
yaratilishi bilan tanishamiz.   Access  ma‘lumotlar bazasiga  qo‘shilgan formalar  
eng  kerakli  ilovalardan  biri  hisoblanadi.    Ko‘p  xollarda  foydalanuvchilar  jadval 
yoki  so‘rov  jadvallariga  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  kirish  imkoniyatiga  ega  bo‘lmaydilar. 
Chunki foydalanuvchilar osonlik bilan axborotni o‘chirib tashlashlari yoki jadvalga 

---

78 
 
notog‘ri  ma‘lumot  kiritishlari  mumkin.  Forma  ma‘lumotlar  bazasi  ustida  to‘liq 
boshqarishni  ta‘minlaydigan  qimmatli  uskunadir.    Forma  VBA-kodga  yoki 
makroslarga  ega  bo‘lganligi  cababli  ma‘lumotlar  yaratilmasdan  avval 
ma‘lumotlarni kiritishni yoki o‘chirilishini tasdiqlashi mumkin.  Bundan tashqari, 
ishlab  chiqilgan  forma  foydalanuvchiga  boshqaruv  elementida  qanday  habarlar 
buyruq  sifatida  aks  ettirilishi  lozimligini o‘rganishga bo‘lgan talabni  kamaytiridi. 
Forma  boshlang‘ch  ma‘lumotlar  ustida  xisoblashlarni  bajarishi  yoki    jadvaldan 
ma‘lumotlarni ajratib olishi mumkin. Ma‘lumotlar bazasiga forma qo‘shish uchun 
buyruq tasmasidagi   ―Создание‖  buyrug‘idan foydalaniladi.  26- rasmda  forma 
guruhidagi buyruqlar ko‘rsatilgan bo‘lib ular yordamida  turli usulda turli xildagi 
Access formalarni yaratish mumkin: 
Forma.    Yangi  forma  yaratiladi  unda  bir  yozuv  axboroti  bir  marotaba 
kiritiladi.  Siz  bu  buyruq  bajarilishi  uchun  jadval,  so‘rov  ,  forma  yoki  hisobotni 
ochishingiz yoki tanlashingiz kerak.  Acces navsigatsiya paneli jadval yoki so‘rov 
uchun forma tugmasini bosilgandan so‘ng yangi forma bilan ma‘lumotlar manbaini 
bog‘laydi,  ma‘lumotlar  asosida    yangi  forma  yaratadi  va  maket  xolatida  formani 
ochadi. 
 
 
26-rasm.Yaratish darchasi 
 
-Form Design.(forma dizayni). Konstruktor rejimida yangi bo‘sh forma 
yaratadi. Agar navigatsiya panilida  jadval yoki so‘rov tanlangan bo‘lsa,  Form 
Design  tugmasi bosilishi bilan birga yangi forma avtomat tarzda ma‘lumotlar 
manbai bilan bog‘lanadi. 
-Blank  form.(forma  blanki).  Zudlik  bilan  hech  qanday  boshqarish 
elementiga  ega  bo‘lmagan  bo‘sh  forma  yaratiladi.  Yangi  forma  ma‘lumotlar 
manbai bilan bog‘lanmagan, va u  belgi holatida ochiladi. Ma‘lumotlar manbaini 
ko‘rsatish  zarur  va    ma‘lumotlar  manbai    maydon  ro‘yhatidan  foydalanib 
boshqarish elementlarini qo‘shib forma yaratiladi. 
-  Master  Form.(forma  ustasi).    Forma  yaratishda  oddiy  masterdan 
foydalaniladi.    Forma  masteri  ma‘lumotlar  manbaini  so‘raydi  va  ekranda 
maydonlar  tanlovini  xamda  yangi  forma  uchun  bir  necha  asosiy  maketlar  ichidan 
birini tanlashni  ta‘minlaydi. 
 -Navigation  form.  (forma  navigatsiyasi)  Forma  navigatsiya  deb  
ixtisoslashtirilgan formaga aytiladiki bu forma foydalanuvchiga ilovalarlar orasida  
harakat bilan ta‘minlash uchun mo‘ljallangan bo‘ladi. 
-More  form.(Boshqa  formalar).  Forma  guruhidagi  qo‘shimcha    forma 
tugmalari bo‘lib , boshqa turdagi formalardan iborot bo‘ladi: 
-Multiple elementlari (Bir necha elementlar).Bu oddiy jadval formasi bo‘lib, 
bog‘langan tanlahgan  ma‘lumotlar manbaida qancha yozuv borligini ko‘rsatadi. 

---

79 
 
-Datasheet.(tehnik  passport)  Jadval  ko‘rinishidagi  formani  yaratadi.  Agar 
avval  ishlatilgan  terminlar    ciz  uchun  yangi  bo‘lsa    hayajonlanmang  chunki  bu 
terminlar to‘liq muhokama qilinadi.  Shuni nazarda tutish jozimki, Access tasmasi 
va uning tarkibi kontextga  bog‘liq chunki agar siz  ―Create‘(yaratmoq) buyrug‘ni 
tanlasangiz  boshqa elementlarga kirish  mumkin bo‘lmaydi.